nachhaltigkeit-dqs-wald aus vogelperspektive

Analiza istotności i jej znaczenie w raportowaniu CSR

Altan Dayankac

Ekspert ds. standardów DQS w zakresie zarządzania środowiskowego i bezpieczeństwa pracy.
lis 03 , 2022

Analiza istotności jest niezbędną metodą pozwalającą firmie zidentyfikować istotne dla niej tematy i interesariuszy oraz ich wymagania. Szczególnie szybko przekonują się o tym firmy zajmujące się raportowaniem zrównoważonego rozwoju, ustawą o należytej staranności czy takimi tematami jak kodeks postępowania: Praktycznie nie ma alternatywy dla przeprowadzenia takiej analizy ryzyka. Ta nie tak nowa metoda jest równie skuteczna, co niezbędna - przegląd.

CONTENT

Co to jest analiza istotności?

Analiza istotności - czasami nazywana również "analizą istotności" - jest niezbędną metodą, dzięki której firma może zidentyfikować swoje istotne problemy oraz zainteresowane strony (interesariuszy) wraz z ich wymaganiami i oczekiwaniami. Przez długi czas ta stosunkowo prosta, ale bardzo skuteczna metoda była znana tylko osobom wtajemniczonym w sektorze finansowym. Tutaj jest ona wykorzystywana przede wszystkim przy sporządzaniu rocznych sprawozdań finansowych. Celem analizy istotności jest wykrycie wszystkich istotnych aspektów, które mogą mieć potencjalny wpływ na wynik, a jednocześnie być szczególnie interesujące dla czytelników rocznego sprawozdania finansowego.

Obecnie analiza istotności jest coraz częściej i z dużym powodzeniem stosowana jako element strategii zrównoważonego rozwoju firm. Zwłaszcza firmy zajmujące się raportowaniem kwestii zrównoważonego rozwoju, ustawą o należytej staranności lub takimi tematami jak kodeks postępowania bardzo szybko zdają sobie sprawę, że praktycznie nie ma alternatywy dla przeprowadzenia takiej strategicznej analizy ryzyka.

Z jednej strony, analiza istotności pomaga zidentyfikować kluczowe grupy interesariuszy wraz z ich potrzebami i oczekiwaniami. Jednocześnie dostarcza ona Waszej firmie tych aspektów zrównoważonego rozwoju, które są istotne z Waszej własnej perspektywy. Odniesienie obu tych aspektów do siebie, na przykład za pomocą macierzy istotności, daje w rezultacie rodzaj "ogólnej istotności" i wynikających z niej obszarów działania, na przykład w zakresie emisji i ochrony klimatu, zarządzania zasobami, ochrony środowiska, dobrostanu zwierząt lub odpowiedzialności społecznej. Wyniki tej analizy ryzyka mają ogromne znaczenie dla strategicznej klasyfikacji i podejścia do istotnych dla każdej firmy tematów związanych ze zrównoważonym rozwojem.

Metoda ta nie jest zgodna z formalnie zdefiniowanym podejściem. Jednak, aby uzyskać solidne wyniki w celu zdefiniowania strategii zrównoważonego rozwoju, Wasza firma powinna postępować zgodnie z określonym procesem. Obejmuje on przede wszystkim wyjaśnienie wewnętrznych sprzecznych celów, zaangażowanie kluczowych interesariuszy oraz konsekwentne uwzględnienie istotnych kwestii wewnętrznych i zewnętrznych, w tym powiązanych z nimi zagrożeń i szans.

 

Dla jakich branż analiza istotności jest odpowiednia?

Przeprowadzenie analizy istotności jest zasadniczo dobrowolne, ale jest zdecydowanie zalecane - w różnych kontekstach - w celu osiągnięcia solidnych wyników, na przykład przez powszechnie znane formaty raportowania CSR, takie jak GRI (Global Reporting Initiative) czy UN Global Compact. W związku z tym jest on odpowiedni dla firm każdej wielkości i z każdej branży zajmujących się kwestiami zrównoważonego rozwoju. Każda firma i organizacja skorzysta z tej metody identyfikacji swoich zobowiązań w zakresie zrównoważonego rozwoju i odpowiednich obszarów działania.

Co oznacza CSR?

CSR (Corporate Social Responsibility) odnosi się do odpowiedzialności, jaką firmy ponoszą wobec społeczeństwa poprzez wpływ swojej działalności biznesowej. Obszary działania wynikające z postrzegania tej odpowiedzialności są interpretowane jako dobrowolny wkład w zrównoważony rozwój. CSR odnosi się do trzech filarów zrównoważonego rozwoju, a zatem obejmuje wszystkie ekologiczne, ekonomiczne i społeczne aspekty działalności przedsiębiorstw.

Analiza istotności odgrywa także główną rolę w normach ISO dotyczących zarządzania zrównoważonym rozwojem. Na przykład, wytyczne ISO 26000 dotyczące odpowiedzialności społecznej zdecydowanie zalecają jej przeprowadzenie: "Po kompleksowym określeniu przez organizację obszarów działania istotnych dla jej decyzji i działań, powinna ona dokładnie rozważyć zidentyfikowane obszary działania i opracować wzorzec oceny, który można wykorzystać do podjęcia decyzji, które obszary działania mają dla organizacji największe znaczenie".

Unijna dyrektywa CSR (2014/95/UE), przyjęta w 2014 r., nakłada na ponad 6 tys. firm w całej Europie obowiązek raportowania również swoich działań w zakresie zrównoważonego rozwoju. Z drugiej strony, wprowadza ona obowiązek stosowania metody (tu "oceny istotności") o charakterze prawnym. W Niemczech, na przykład, dotyczy to jak dotąd tylko około 600 dużych firm i grup korporacyjnych zorientowanych na rynek kapitałowy. Jednak także małe i średnie firmy coraz częściej dobrowolnie zobowiązują się do konsekwentnego prowadzenia działalności w sposób zrównoważony i do informowania o tym w ramach swojej strategii zrównoważonego rozwoju.

Nie wiadomo jeszcze, w jakim stopniu analiza istotności może lub będzie wymogiem prawnym w ramach planowanej ustawy o należytej staranności w łańcuchu dostaw - ale niewątpliwie jest ona konieczna.

 

Normy ISO również koncentrują się na istotności

Znane normy ISO dotyczące systemów zarządzania wymagają czegoś podobnego, ale różnią się w szczegółach i używają innych terminów. Chodzi tam o zidentyfikowanie istotnych wewnętrznych i zewnętrznych problemów przedsiębiorstwa oraz odpowiednich zainteresowanych stron, które są z nimi nierozerwalnie związane - istotność jest tu nazywana relewantnością. Firmy są jednak zobowiązane do dokonywania takich obserwacji tylko w związku z certyfikacją.

 

Jak przebiega proces wdrażania analizy istotności?

Dwa zasadnicze pytania służą do identyfikacji naprawdę istotnych dla zrównoważonego rozwoju tematów w Waszym przedsiębiorstwie: "Czego oczekują wasi interesariusze?" oraz "Jakie są strategicznie ważne tematy dotyczące zrównoważonego rozwoju z punktu widzenia waszej firmy?". Proces analizy istotności lub analizy istotności może wyglądać następująco:

  • Identyfikacja i ocena kwestii wewnętrznych i zewnętrznych
  • Stworzenie logiki oceny
  • Określenie tematów (dotyczących zrównoważonego rozwoju), które należy uwzględnić w analizie istotności
  • Wymiana tych tematów z zainteresowanymi stronami (interesariuszami)
  • Stworzenie matrycy istotności
  • Wykorzystanie lub publikacja jako część strategii zrównoważonego rozwoju, na przykład w Raporcie Zrównoważonego Rozwoju (GRI) lub Kodeksie Postępowania

GRI - Globalna Inicjatywa Sprawozdawcza

Uznane na całym świecie wytyczne do sporządzania raportów o zrównoważonym rozwoju ★ Przyjazne dla użytkownika narzędzie z konkretnymi instrukcjami do wdrożenia ★

Pierwszym krokiem jest identyfikacja interesariuszy wraz z ich wymaganiami oraz istotnych kwestii wewnętrznych i zewnętrznych w Waszej firmie. Interesariusze mogą być przypisani do konkretnych obszarów, co ułatwia filtrowanie pod kątem istotności lub istotności, np:

  • Biznes: klienci, konkurencja, dostawcy, inwestorzy, banki, firmy ubezpieczeniowe itp.
  • Społeczeństwo: konsumenci, polityka, władze, społeczności lokalne, mieszkańcy itp.
  • Wewnętrzne strony zainteresowane: pracownicy, kierownictwo, związki zawodowe itp.
  • Grupy rzeczników: Organizacje pozarządowe, stowarzyszenia, grupy ekologiczne itp.

W drugim kroku należy opracować logikę oceny. Służy ona do przypisania grupom interesariuszy i kluczowym kwestiom określonych wartości (liczbowych), uzupełnionych przymiotnikami, które umożliwiają bardziej zrozumiałą gradację, np:

  • Do 1 = niski
  • Około 2 = średni
  • Od 3 = wysoki itd.

Czynniki decydujące o powodzeniu dobrej analizy istotności

Istotni interesariusze

Przy podejmowaniu decyzji, czy dana grupa interesariuszy jest istotna dla firmy, najważniejszymi czynnikami są to, czy

  • Mogą mieć wpływ na Twoją firmę lub na realizację celów korporacyjnych,
  • działania firmy mogą na nią wpływać
  • lub oba te czynniki.

Rozróżnienie to jest ważne ze względu na sposób zwracania się do zainteresowanych stron lub interesariuszy i ich angażowania. Na przykład, zaangażowanie może odbywać się poprzez ankiety, wspólne warsztaty lub media społecznościowe. Niektórzy z interesariuszy, tacy jak pracownicy, władze czy dostawcy, są już zazwyczaj zaangażowani w codzienną działalność firmy. Wreszcie, ważne jest, aby utrzymywać kontakt po zakończeniu procesu (pierwszej) analizy istotności, także dlatego, że taka analiza powinna być regularnie aktualizowana.

Istotność tematów z perspektywy firmy

Identyfikacja istotnych zagadnień wewnętrznych i zewnętrznych opiera się na "kontekście organizacji", jak określa się go w normach ISO dotyczących systemów zarządzania, na przykład ISO 14001. Dokonuje się tego, biorąc pod uwagę interesariuszy określonych powyżej oraz w kontekście potencjalnych zagrożeń i możliwości, które (mogą) się pojawić - w przypadku ISO 14001, nawet w związku z cyklem życia produktów i/lub usług.

fragen-antwort-dqs-fragezeichen auf wuerfeln aus holz auf tisch

Chętnie odpowiemy na Państwa pytania

Dowiedz się więcej o możliwościach raportowania CSR i jego weryfikacji. Niewiążące i bezpłatne.

Czekamy na rozmowę z Tobą

Sposób, w jaki Twoja firma przeprowadza analizę istotności, nie jest określony. Jednak proces przedstawiony w tym artykule stanowi dobrą orientację w tym zakresie. Przede wszystkim obejmuje on identyfikację i zaangażowanie kluczowych interesariuszy, konsekwentne określanie istotnych kwestii dotyczących zrównoważonego rozwoju, w tym uwzględnienie powiązanego ryzyka i szans, oraz wyjaśnianie wewnętrznych sprzecznych celów. Dobrym sposobem na wizualizację wyników analizy jest prawidłowe stworzenie matrycy istotności.

DQS: Po prostu wykorzystaj jakość.

Jako uznany na arenie międzynarodowej certyfikator systemów i procesów zarządzania, przeprowadzamy audyty zgodnie z ponad 200 różnymi normami i standardami branżowymi, a także indywidualnie, zgodnie z wewnętrznymi specyfikacjami firmy. Nasze standardy zaczynają się tam, gdzie kończą się listy kontrolne z audytów. Nasi audytorzy specjalizują się w dostarczaniu cennych wskazówek opartych na ich wszechstronnej wiedzy technicznej i branżowej, które można wykorzystać do dalszego rozwoju systemu zarządzania i ciągłej poprawy wyników firmy. Proszę nam wierzyć na słowo! Czekamy na rozmowę z Państwem!

Zaufanie i wiedza fachowa

Nasze teksty i broszury są pisane wyłącznie przez naszych ekspertów ds. norm lub audytorów z wieloletnim doświadczeniem. Jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące treści tekstów lub naszych usług, skontaktuj się z nami.

Autor
Altan Dayankac

Globalny menedżer ds. programów i starszy menedżer ds. zrównoważonego rozwoju w Grupie DQS oraz międzynarodowy ekspert w wielu tematach związanych ze zrównoważonym rozwojem, klimatem, środowiskiem i bezpieczeństwem pracy. Altan Dayankac wnosi również swoją wiedzę jako autor i moderator w komisjach ds. BHP i zrównoważonego rozwoju oraz podczas różnych wydarzeń branżowych.

Masz pytania?

Jesteśmy do Państwa dyspozycji.
Skontaktuj się