Hoofdstuk 4.3 - Wat bedoelt de internationaal erkende norm voor milieumanagement precies met toepassingsgebied? Wat is de betekenis ervan en waar moet rekening mee worden gehouden? In dit artikel leest u meer over hoe uw bedrijf, ongeacht de grootte en bedrijfstak, zijn eigen milieuprestaties en hulpbronnenefficiëntie kan verbeteren in overeenstemming met de sociaaleconomische eisen.
Milieumanagementsysteem volgens een internationale norm
Of het nu gaat om een groot bedrijf of een middelgrote onderneming, steeds meer bedrijven zien zichzelf vandaag de dag als verantwoordelijk voor de bescherming van het milieu. In de internationaal erkende norm ISO 14001 vinden deze bedrijven een systematisch kader voor de voortdurende verbetering van hun eigen milieuprestaties. De invoering van een milieuzorgsysteem stelt organisaties in staat bij te dragen aan de milieupijler van duurzaamheid en aan de maatschappelijke verwachtingen te voldoen.
De bekende milieunorm vereist controleerbare processen waarmee
- Milieuaspecten vast te leggen en te evalueren
- Negatieve milieueffecten te verminderen
- Voortdurend verbeteren van de hulpbronnenefficiëntie
Het afwegen van risico's en kansen, het naleven van wetten en andere bindende verplichtingen en een groter milieubewustzijn onder werknemers zijn andere aspecten die leiden tot concurrentievoordelen en bijdragen aan het veiligstellen van de toekomst van bedrijven.
Toepassingsgebied in ISO 14001 - wat u moet weten
Focus op de holistische benadering: dit is een van de doelstellingen van ISO 14001. In zijn toepassingsgebied, of scope, is het doel niet alleen om milieuvervuiling te voorkomen, maar ook om het milieu actief te beschermen, rekening houdend met de levenscyclusbenadering en de verwachtingen van relevante belanghebbende partijen.
In deze context is het toepassingsgebied van bijzonder belang. Het levenscyclusconcept dwingt bedrijven namelijk over hun eigen grenzen heen te denken: de verantwoordelijkheid voor hun eigen producten en diensten houdt niet op bij het bedrijfsterrein.
Volgens de ISO 14001-norm omvat milieumanagement ook een blik op upstream- en downstreamprocessen, zoals de aankoop van grondstoffen, ontwikkeling, opslag en vervoer, tot en met het gebruik en de verwijdering van producten en bijproducten.
"Het toepassingsgebied onder ISO 14001 is uniek voor elke organisatie."
De meeste bedrijven worden echter geconfronteerd met de onzekerheid om een goed inzicht te krijgen in de reikwijdte van hun milieumanagementsysteem. Waar beginnen en eindigen de fysieke en organisatorische grenzen en de zinvolle toepasbaarheid van het milieumanagementsysteem?
Dit is vooral een uitdaging in het geval van complexe bedrijfsentiteiten. Vooral omdat het topmanagement de vrijheid en flexibiliteit heeft om de organisatorische, functionele en ruimtelijke grenzen zelf te bepalen. Onduidelijkheid bij de afbakening doet afbreuk aan de dekking van belangrijke milieuaspecten.
Vastleggen van het toepassingsgebied - wat vereist ISO 14001?
Hoofdstuk 4.3 van de milieunorm schrijft duidelijk voor dat de ruimtelijke, functionele en organisatorische bedrijfsgrenzen moeten worden vastgesteld. De reikwijdte moet dan ook feitelijk en representatief zijn en alle relevante activiteiten met belangrijke milieuaspecten en -effecten omvatten, zodat belanghebbende partijen niet worden misleid. De reikwijdte moet door de organisatie worden vastgesteld, gedocumenteerd en aan belanghebbende partijen ter beschikking worden gesteld, bijvoorbeeld door middel van een terreinplattegrond.
Wat moet in aanmerking worden genomen?
- Activiteiten, producten of diensten met belangrijke milieuaspecten
- Relevante interne en externe kwesties die de beoogde resultaten significant beïnvloeden (contextuele overweging) - externe kwesties omvatten milieuomstandigheden die van invloed zijn op of worden beïnvloed door de organisatie
- Juridische en andere verplichtingen die voortvloeien uit de verwachtingen van belanghebbende partijen
- Organisatorische eenheid (eenheden), functie(s), en fysieke grenzen.
Als de reikwijdte is vastgesteld, moeten alle activiteiten, producten en/of diensten van de organisatie die binnen die reikwijdte vallen, in het milieubeheer worden opgenomen om geloofwaardig te zijn. Uitsluitingen van nadelige milieuaspecten (met inbegrip van indirecte milieuaspecten), of om bindende verplichtingen te vermijden, zijn niet voorzien. In geval van veranderingen, bijvoorbeeld door uitbreiding van operationele activiteiten, moet de scope opnieuw worden bekeken.
Milieumanagement
Voortdurende verbetering van de bescherming van het milieu in het eigen bedrijf - dat is precies waar milieumanagementsystemen voor bedoeld zijn.
De voordelen van milieumanagement
ISO 14001 is de bekendste en meest succesvolle internationale norm die eisen stelt aan een milieumanagementsysteem. Het doel ervan is een kader te bieden voor de organisatie om het milieu systematisch te beschermen en te reageren op veranderende milieuomstandigheden.
Een belangrijke succesfactor is de inzet van het topmanagement voor een milieuvriendelijke bedrijfsvoering. Dit blijkt onder meer uit een duidelijk milieubeleid, milieudoelstellingen op lange termijn en passende milieutechnologieën.
De milieunorm is van toepassing op alle organisaties, ongeacht omvang of bedrijfstak. De basis voor continue verbetering is, net als in andere managementsysteemnormen, de PDCA-cyclus (Plan-Do-Check-Act).
Toepassingsgebied in ISO 14001 - conclusie
Zodra de reikwijdte van een bedrijf is gedefinieerd in overeenstemming met de milieunorm, vormt dit de basis voor het volgende, waarbij rekening wordt gehouden met de levenscyclusbenadering
- Identificatie van milieurelevante aspecten en hun effecten,
- Bepaling van wettelijke en andere verplichtingen
- Invoering van criteria voor de evaluatie van risico's
Aldus levert een doeltreffend milieumanagement onder meer de volgende voordelen op
- Voortdurende verbetering van de milieuprestaties
- Beperking of vermindering van negatieve milieueffecten
- Vermindering van milieurisico's
- Verkrijging van rechtszekerheid door systematische identificatie en evaluatie van wet- en regelgeving
- Kostenbesparing door systematisch en vooruitziend denken en handelen
- Vergroting van de identificatie en motivatie van werknemers
- Versterking van het vertrouwen van het publiek, klanten, autoriteiten, banken en verzekeringsmaatschappijen
- Bevordering van imago en concurrentievermogen op nationaal en internationaal vlak
- Voldoen aan de eisen van de klant
ISO 14001:2015- Milieumanagementsystemen - Eisen met richtlijnen voor gebruik. De norm is verkrijgbaar bij de ISO-website.
DQS - eenvoudig gebruik maken van kwaliteit.
Sinds haar oprichting als de eerste Duitse certificeerder van managementsystemen zet DQS zich in voor het duurzame succes van haar klanten. Met waarde toevoegende audits en klantgerichte concepten begeleiden wij organisaties op de weg naar business excellence.
Onze audits geven u duidelijkheid. De holistische, neutrale kijk van onze ervaren auditors op mensen, processen, systemen en resultaten laat zien hoe effectief uw milieumanagementsysteem is, hoe het is geïmplementeerd en hoe het wordt beheerst. Het is voor ons belangrijk dat u certificering volgens de ISO-norm niet als een test ziet, maar als een verrijking van uw managementsysteem. Onze normen beginnen altijd waar auditcontrolelijsten eindigen.
We beantwoorden graag uw vragen
Welke inspanning moet u verwachten voor certificatie volgens ISO 14001 ? Wij informeren u graag. Zonder verplichting en kosteloos.
In de audit vragen wij specifiek naar het "waarom", omdat wij de beweegredenen willen begrijpen die u ertoe hebben gebracht een bepaalde manier van implementeren te kiezen. Wij richten ons op het potentieel voor verbetering en moedigen een verandering van perspectief aan. Op die manier kunt u actiemogelijkheden identificeren waarmee u uw managementsysteem voortdurend kunt verbeteren. Houdt u ons aan ons woord.
Let op: onze artikelen worden uitsluitend geschreven door onze normexperts voor managementsystemen en jarenlange auditors. Als u vragen heeft voor de auteur, neem dan contact met ons op. Wij verheugen ons op een gesprek met u.
DQS-nieuwsbrief
Eric Werner-Korall
Expert in compliance en risicomanagement met meer dan 20 jaar internationale ervaring als DQS-auditor voor geïntegreerde managementsystemen. Met een doctoraat in de ingenieurswetenschappen, draagt hij ook zijn expertise bij als trainer en docent, presentator en auteur van talrijke technische papers.