Amsterdam merkezli çikolata markası Tony's Chocolonely, %100 slave-free çikolata sunduğunun reklamını yapıyor. DHL, 2050 yılına kadar sıfır emisyon taahhüdü veriyor ve Anheuser-Busch InBev, dünyanın en su verimli bira üreticisi olduğunu iddia ediyor. Bu iddialar çok güçlü ancak yatırımcılar, müşteriler ve iş ortakları hangi temelde doğruluğunu doğrulayabilir? Bu, vakadan vakaya farklılık gösterir. Yeni ISO/IEC 17029 standardı, bu tür iddiaların standart bir prosedüre göre nasıl doğrulanabileceğini ve/veya doğrulanabileceğini açıklar.
Gerçeklik sonrası çağa son vermek: Müşterilerin, yatırımcıların ve tüketicilerin güvenini uzun vadede güvence altına almak için, işletmelerin makul ifadeleri asılsız pazarlama vaatlerinden ayırt edecek güvenilir yöntemlere ihtiyacı vardır. Sera gazı emisyonları alanında, böyle bir yöntem zaten mevcuttu: 2006 yılında, emisyonların doğrulanması ve geçerli kılınması için gereklilikleri belirten ISO 14064-3 standardı yayınlandı. Bu standardın başarısı, güvenilir ve standartlaştırılmış yöntemlere duyulan ihtiyacın sera gazı emisyonlarıyla sınırlı olmadığını göstermiştir - ihtiyaç duyulan şey, her türlü beyan ve raporun doğrulanması ve geçerli kılınması için tek tip bir temeldir. Bunlar, ürün ve kuruluşların çevresel performansına ilişkin beyanları, sürdürülebilirlik raporlarını, karşılaştırmalı beyanları, etik beyanları ve daha fazlasını içerir.
Bu tam olarak yeni ISO/IEC 17029 standardının şimdi yapmayı amaçladığı katkıdır: doğrulama kuruluşları için gereksinimleri belirtir ve doğrulamaların ve onaylamaların nasıl devam etmesi gerektiğini tanımlar.
ISO/IEC 17029'a göre hangi verileri doğrulayabilir ve/veya onaylayabiliriz?
DQS gibi bağımsız bir üçüncü tarafça doğrulama veya onaylama, yatırımcılara, iş ortaklarına ve tüketicilere açıklanan bilgilerin, rakamların ve beyanların doğru ve sağlam olduğuna dair güvence sağlar. Bunlar sıklıkla şunlardır:
- Ürünler, organizasyonlar, tedarik zincirleri ve hizmetler hakkında etik beyanların doğrulanması. Etik beyanlar için yönergeler, yine yeni olan ISO/TS 17033 standardında belirtilmiştir. Örnekler: "Çocuk işçi çalıştırmama garantili", "İlgili çalışanlara ortalamanın üzerinde maaş ödüyoruz", "Küçük çiftçileri güçlendiriyoruz" vb.
- Durum tespiti yaklaşımlarının doğrulanması: Durum tespiti yaklaşımlarının hedeflenen amaçları yerine getirebileceğinin teyidi. Örnekler arasında insan hakları durum tespiti, bilgi güvenliği, yolsuzlukla mücadele gibi konular gösterilebilir.
- Sürdürülebilirlik raporlarının doğrulanması: Sürdürülebilirlik raporlarının GRI ve AA1000 gibi yerleşik standartlara göre dış doğrulaması.
- ISO 14021 kapsamındaki çevre etiketleri ve beyanları gibi, ürünlerin çevre dostu olduğuna dair beyanlar.
- Sürdürülebilirlik göstergelerinin ve sözde ESG göstergelerinin doğrulanması: CO2 dengeleri (ISO 14064), su dengeleri (ISO 14046), yaşam döngüsü değerlendirmeleri (ISO14044) ve diğer göstergeler.
- Yeşil Tahviller ve İklim Tahvilleri gibi sürdürülebilir yatırımların doğrulanması: DQS, İklim Tahvilleri Girişimi'nin akredite bir doğrulama kuruluşudur.
Doğrulama ve Onaylama arasındaki fark nedir?
Yeni ISO/IEC 17029 standardına göre, doğrulama ve onaylama, doğrulanan verilerle zaman içinde nasıl ilişki kurduklarına göre farklılık gösterir:
- Onaylama (Validation), gelecekle ilgili ifadeleri ve verileri içerir. Kural olarak, bu, amaçlanan bir uygulama ile ilgili tahmin edilen veya simüle edilmiş verileri içerir. Bunlar, inandırıcılık açısından kontrol edilen varsayımlardır.
Örneğin: Bir şirket, ürünlerinin kullanımının su tüketimini %50 oranında azaltacağını iddia ediyor. Modeller öngörülen azalmanın makul olduğunu kanıtlarsa, böyle bir iddia onaylanabilir.
- Doğrulama (Verification), halihazırda elde edilmiş sonuçların, doğruluğunun kontrol edilmesidir ve gerçek verilerdir.
Örneğin: Bir şirket, su tüketimini bir önceki yıla göre %50 oranında azalttığını bildiriyor. Bu ifade doğrulanabilir çünkü zaten elde edilen sonuçlarla ilgilidir.
Doğrulama ve Onaylama, belgelendirme denetimden nasıl farklıdır?
Doğrulama ve onaylama, ne bir denetim ne de bir geçerlilik süresine (sertifika) sahip bir uygunluk belgesi değildir. Bu yüzden fark, değerlendirmenin doğasında ve amacında görülebilir. En önemlisiyse, faydaları farklıdır: Sertifikasyonlar ve denetimler öncelikle standartlara ve spesifikasyonlara uygunluğa odaklanırken, doğrulamalar ve onaylamalar, başlangıç noktası olarak kuruluşların bireysel beyanlarını ve verilerini alır. Bu, şirketlerin yalnızca uygunluğa odaklanmak yerine kendi güçlerini ve performanslarını ön plana çıkarmalarını sağlar.
DQS Haber Bülteni
Dr. Thijs Willaert
Dr. Thijs Willaert Sürdürülebilirlik Hizmetleri Küresel Direktörüdür. Bu görevde, DQS'in tüm ÇSY hizmet portföyünden sorumludur. İlgi alanları arasında sürdürülebilir satın alma, insan hakları durum tespiti ve ÇSY denetimleri yer almaktadır.