12 Mart 2018'de zamanı geldi ve İş sağlığı ve güvenliği (İSG) için yeni standart olan ISO 45001 yayınlandı. Beş yıllık geliştirme sürecinin ardından, modern iş sağlığı ve güvenliği için uluslararası gereksinimleri karşılayan bir ISO standardı artık mevcut. Bu makalede uzmanımız, bir iş sağlığı ve güvenliği yönetim sisteminin avantajlarını açıklamaktadır.

Loading...

Günümüz iş sağlığı ve güvenliği anlayışı bütüncül bir yönetim anlayışını gerektirmektedir. Bu, aşağıdaki önlemleri içerir:

  • İşle ilgili tehlikeleri ve hastalıkları önlemek için tüm önlemler
  • Güvenli ve sağlıklı işyeri tasarımı için önlemler
  • Beden, ruh ve sosyal sağlığa yönelik tedbirler

 

İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi için neden yeni bir standart?

ISO 45001, iş sağlığı ve güvenliği (İSG) için uluslararası kabul görmüş bir standart belirler. 2013 yılında, ISO (Uluslararası Standardizasyon Örgütü), yönetim sistemi standartlarının ortak üst düzey yapısına (HLS) dayalı olarak kendi standardını geliştirmeye karar verdi. ISO 9001 (kalite) ve ISO 14001 (çevre) revizyonları bu nedenle İngiliz standardı BS OHSAS 18001'in dikkate değer bir şekilde uyarlanmasını gerektirmiştir. Bunun arkasındaki amaç: İSG yönlerinin mevcut bir yönetim sistemine tam entegrasyonu.

İSG yönetim sistemi için yeni standardın içermesi gereken gereksinimler, ilgili komitelerde uzun uzadıya tartışıldı. Ne de olsa, başlıca ISO standart konularının hiçbirinde sağlık ve güvenlik kadar birbiriyle çelişen beklenti ve ihtiyaçları olan çok sayıda ilgili taraf yoktur. Bu, yaşamın ya da ölümün tehlikede olduğu bir alandır ve dünya çapında büyük miktarda para tehlikededir.

"Yılda 2.78 milyon ölüm veya günde 7.600'den fazla ölüm - yaklaşık 375 milyon ölümcül olmayan mesleki yaralanma ile birlikte, dünyaya yaklaşık 3 trilyon Dolara maloldu."

Alman Federal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (BAuA) 2017, 1960'dan 2016'ya kadar veriler dahil.

Karşılaştırma için, Almanya'daki gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) 2016'da 3,47 trilyon ABD doları civarındaydı.

 

ISO 45001 - Yeni özellikler nelerdir?

"Eski" BS OHSAS 18001, yayınlandığı 1999 yılında iş sağlığı ve güvenliğinde standartları belirleyen tamamen başarılı bir standarttı. Bu nedenle, ISO tarafından kanıtlanmış gereklilikler benimsenmiştir. Ayrıca, yeni iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemine iş sağlığı yönetimi (OHM) unsurları dahil edilmiştir.

"Bir iş sağlığı ve güvenliği yönetim sisteminin uygulanması, bir kuruluşun güvenli ve sağlıklı işyerleri sağlamasını, işle ilgili yaralanmaları ve hastalıkları önlemesini ve İSG performansını sürekli iyileştirmesini sağlamalıdır."

Kaynak: ISO 45001:2018 - İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemleri - Kullanım kılavuzu içeren gereksinimler.

ISO 45001, sürekli iyileştirme için uygun bir çerçeve sağlayarak iş sağlığı ve güvenliğini stratejik olarak önemli bir yönetim konusu statüsüne yükseltir. Bir İSG yönetim sisteminin kalbinde, herhangi bir şirket veya kuruluşun en önemli ilgili taraflarından biri bulunur: çalışanlar.

Ancak temelde yeni olan, BS OHSAS 18001'den farklı olarak ISO 45001'in bir kuruluşun iş ortamıyla etkileşimine odaklanmasıdır. İngiliz standardı ise iş sağlığı ve güvenliği tehlikelerinin yönetimine doğrudan ve bir şekilde izole olarak odaklanmaktadır.

 

Yeni temel yapının faydaları nelerdir?

Tüm modern yönetim sistemi standartları gibi, ISO 45001 de temel metinler, terimler ve tanımlarla ortak üst düzey yapıyı (High Level Structure - HLS) takip eder. Bu, ilk kez tüm iş sağlığı ve güvenliği unsurlarının, ISO 9001 veya ISO 14001 gibi mevcut bir yönetim sistemine tam olarak entegre edilebileceği anlamına gelir.

Ortak temalar, kuruluşun bağlamını, net yönetim sorumluluğunu ve riske dayalı yaklaşımı içerir. Özel gereksinimler, çalışma politikası, tehlike tanımlama, risk yönetimi, acil durum planlaması ve hazırlık konularına odaklanır ve yasal konuları ön plana çıkarır.

Bir SGA yönetim sistemi için yeni standartla birlikte, her bir çalışanın kendi çalışma ortamı ve ilgili arayüzlerle ilgili olarak yönetim sistemine aktif ve sorumlu bir şekilde dahil olacağı gerçeğinden gözle görülür bir olumlu etki hissedilecektir. Aynı zamanda, üst yönetimin, çalışanların bunu yapmak için yetkilendirilmesini sağlamak gibi temel görev ve sorumluluğu vardır. Dahası, iş sağlığı ve güvenliği (İSG) ile ilgili olarak, üst yönetim için 13 gereklilik ile detay seviyesi ISO 9001'i bile aşmaktadır.

 

İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi kimler için önemlidir?

Cevap basit: insan istihdam eden herhangi bir kuruluş için. Sağlık ve güvenliğe sistematik yaklaşım her zaman faydalıdır.

Bu nedenle, bir şirketin hangi sektörde olduğu veya küçük, orta ölçekli bir işletme mi yoksa büyük bir uluslararası şirket mi, kar amacı gütmeyen bir kuruluş mu yoksa yerel bir hükümet mi olduğu önemli değildir. Çalışanlar her zaman güvenli bir işten emin olabilmelidir. Bu sadece sağlıkları için iyi değildir, aynı zamanda motive ve etkili çalışma için temel bir gerekliliktir.

 

İş sağlığı ve güvenliği yönetim sisteminin avantajları nelerdir?

Almanya'daki katı iş sağlığı ve güvenliği yasalarına rağmen: ISO 45001'e uygun bir İSG yönetim sistemi, iş sağlığı ve güvenliği konularının kurumsal süreçlere entegrasyonunu destekler. Bu sayede sistematik olarak eksiklikler ortaya çıkarılabilir ve fiziksel ve zihinsel stresle ilgili önleyici yaklaşım güçlendirilebilir.

Anahtar kelime "iş sağlığı ve güvenliği ve uyum": Standart gerekliliklerin yerine getirilmesiyle şirketler, en azından yasal yükümlülüklere ve resmi gerekliliklere uyum söz konusu olduğunda, yeni bir yasal kesinlik düzeyi elde eder. Bu, sorumluluk riskini önemli ölçüde azaltır. Yeni hukuki kesinlik, ilgili tarafların ihtiyaç ve gereksinimleri ile birlikte belirlenmesine ilişkin temel şartın yerine getirilmesiyle de yakından ilgilidir. Sağlık ve güvenlik alanında bu bir ilktir.

Veya "rekabet avantajı" anahtar kelimesi: ISO 45001 sertifikalı bir şirket, özellikle çekici bir işveren olarak görünür. Bu nedenle, kalifiye işçi sıkıntısının kronik olduğu zamanlarda uygun çalışanları işe almak söz konusu olduğunda önemli bir avantaja sahiptir. Hatta "basit" faaliyetler alanında bile, bir İSG yönetim sistemini dış dünyaya gösterebilen ve böylece güven uyandıran bir şirketin boş pozisyonları uygun personelle doldurması daha kolay olacaktır.

 

Bir bakışta avantajlar

Bununla birlikte, bir iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi, şirketlere oldukça ciddi başka birçok avantaj sunar:

  • Çalışanlar arasında artan güvenlik bilinci
  • Daha düşük hastalık ve kaza oranları
  • Daha az iş günü kaybı ve iş kesintilerinin neden olduğu maliyetlerin azalması
  • Daha yüksek çalışan memnuniyeti ve motivasyonu
  • Yöneticiler için operatör görevlerinin yerine getirilmesinde artan yasal kesinlik ve rahatlama
  • Geliştirilmiş kurumsal imaj ve rekabet avantajları

 

ISO 45001 vs. BS OHSAS 18001 - Temel farklılıklar

 

ISO 45001:

  • Süreç odaklı
  • Hem riskleri hem de fırsatları göz önünde bulundurur
  • İlgili tarafları değerlendirir
  • Mevcut yönetim sistemlerine tamamen entegre edilebilir

BS OHSAS 18001:

  • süreç odaklı
  • Sadece riskleri dikkate alır
  • İlgili tarafları görmezden gelir
  • Üst Düzey Yapı ile uyumlu değil


Önemli bilgi: 20 yılı aşkın süredir iş sağlığı ve güvenliği yönetimi ile ilgili olan İngiliz standardı BS OHSAS 18001, 30 Eylül 2021'de ISO 45001 ile değiştirildi. BS OHSAS 18001'e göre tüm sertifikalar geçerliliğini yitirdi.

Önceki revizyonlara benzer şekilde, geçiş için üç yıllık bir geçiş süresi belirlendi. Başlangıçta 11 Mart 2021'de sona ermesi planlanıyordu, ancak Covid 19 salgını nedeniyle IAF tarafından altı ay uzatıldı.

 

Bir İSG yönetim sistemi uygulamak

Bir şirketin ISO 45001 sertifikası almak için sarf etmesi gereken çaba, ortaya koyduğu ön koşullara dayanmaktadır. Aşağıdaki senaryolar mümkündür:

Kaliteye (ISO 9001) ve/veya çevreye (ISO 14001) göre, Üst Düzeyli Yapı (HLS) olarak adlandırılan ve dolayısıyla İSG standardı ile aynı temel yapıya sahip bir yönetim sistemi zaten mevcuttur. Bu, iş sağlığı ve güvenliği yönlerinin entegrasyonunu önemli ölçüde basitleştirir. Her şeyden önce, ISO 14001 çevre standardı, özellikle süreçlerin uygulanmasıyla ilgili gereksinimlerde, ISO 45001'in gereksinimleriyle büyük benzerlikler gösterir.

Henüz bir ISO standardına uygun bir yönetim sistemi uygulamayanlar sıfırdan başlıyor. Tam kapsamlı bir ISO 45001 iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi için gereken çaba da buna paralel olarak daha fazladır.

Ne yapılması gerekiyor?

 

  • Varsa, mevcut yönetim sisteminiz ile yeni iş sağlığı ve güvenliği standardının gereksinimleri arasındaki organizasyonel ve içerik farkını belirleyin.
  • Kuruluşunuzun faaliyetlerini etkileyebilecek ilgili tarafları ve dahili ve harici sorunları belirleyin. Buradaki kilit soru: İç ve dış sorunların etkisinden kaynaklanan riskler, iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi kullanılarak nasıl yönetilebilir veya kontrol edilebilir?
  • Bir uygulama planı ile projenizi değiştirin.
  • Hedeflerinizi dikkate alarak İSG yönetim sisteminin kapsamını tanımlayın. Uygulamaya yönelik önlemleri belirleyin.
  • Mevcut yönetim sisteminizi iş sağlığı ve güvenliği gereksinimlerine göre güncelleyin.
  • Başta iç denetçileriniz olmak üzere sistemin etkinliği üzerinde etkisi olan tüm paydaşlar için uygun eğitimi ve farkındalığı düşünün.
  • Uygulanan önlemlerin etkinliğini, genellikle iç denetimler ve müteakip yönetim incelemesi yoluyla doğrulayın.

 

DQS size neler sunabilir?

Yeni iş sağlığı ve güvenliği gereklilikleri, iş sağlığı ve güvenliği yönetimini daha sürdürülebilir hale getirmek için önerilen bir eylem planı sunmaktadır.

iş sağlığı ve güvenliği yönetim sisteminizin bir gap analizinde (Ön denetim) tüm yeni standart hususları zaten dikkate alıp almadığını değerlendirebiliriz. Bu sayede herhangi bir aksiyon ihtiyacını tespit edebilir ve sertifikasyon denetiminde sürprizlerden korunabilirsiniz. Ön denetimler, herhangi bir zamanda ve düzenli olarak planlanmış belgelendirme denetimlerinden bağımsız olarak gerçekleştirilebilir.

İlk sertifikalandırma iki aşamalı bir süreçte gerçekleşir:

  • Yerinde Sistem Analizi (1. aşama denetimi): yeni standarda geçiş için dahili proje planının gözden geçirilmesi ve yönetim sisteminde tamamlanan değişikliklerin değerlendirilmesi dahil.
  • Yerinde sistem denetimi (2. aşama denetimi): yönetim sisteminizin uygulanmasının ve etkinliğinin değerlendirilmesi.

Entegre yönetim sistemi, diğer yönetim sistemi standartlarıyla birleştirilmiş bir denetim seçeneğidir. Standartlar arasındaki sinerjilerden yararlanmaya, aynı zamanda farklı konular arasındaki etkileşimleri ve çelişkileri tanımlamaya imkan tanır. DQS, Alman Akreditasyon Kurumu (DAkkS) ve diğerler farklı akreditasyon kurumları tarafından akredite edilmiştir ve ISO 9001, ISO 14001, ISO 27001 gibi bir çok yönetim sistemi standardında uzmandır.

fragen-antwort-dqs-fragezeichen auf wuerfeln aus holz auf tisch
Loading...

Sorularınız mı var?

Bizimle iletişime geçin

ISO 45001 hakkında daha fazla bilgi için DQS uzmanlarına danışabilirsiniz.

Uzmanlık ve güven

Makalelerimiz ve teknik incelemelerimiz, yalnızca standart uzmanları ve yönetim sistemleri için uzun yıllar deneyimli DQS denetçileri tarafından yazılmıştır. Bu nedenle, içerik ve denetimlerimiz hakkında herhangi bir sorunuz varsa, lütfen bizimle iletişime geçmekten çekinmeyin.

Yazar
Altan Dayankaç

DQS ürün yöneticisi ve birçok sürdürülebilirlik, iklim, çevre ve iş güvenliği konularında uzman. Altan Dayankaç ayrıca çevre ve iş sağlığı ve güvenliği kurullarında ve çok sayıda mesleki etkinlikte yazar ve sunucu olarak uzmanlığını ortaya koymaktadır.

Loading...