BRCGS Food Versiyon 8, gıda güvenliği kültürü ile ilgili gereklilikleri belirleyen ilk GFSI onaylı standarttır. Revize edilen Küresel Gıda Güvenliği Girişimi (GFSI) denetim kriterleri Şubat 2020'de yayınlanacağından, yakında uluslararası standartlar da buna uyum sağlamak zorunda kalacaktır. En önemli yeni özellikler arasında gıda güvenliği kültürü denetimi de yer alıyor. Peki bu nedir, gıda güvenliği kültürü nasıl değerlendirilebilir ve korunabilir ve neden bu kadar önemlidir? İşte tüm cevaplar:

1. Gıda Güvenliği Kültürü Nedir?


GFSI Teknik Çalışma Grubu gıda güvenliği kültürünü "kuruluş içinde, bölümler arasında gıda güvenliği tutum ve davranışlarını etkileyen ortak değerler, normlar ve inançlar" olarak tanımlamaktadır. Bu size yeterince açık gelmiyor mu? Tanıma biraz daha yakından bakalım:

"Paylaşılan Değerler, Normlar ve İnançlar"
Kültür bireylerde değil, gruplarda oluşur. Değerler grubun yeni üyeleriyle paylaşılır ve grup içinde normlar ve davranışlar şeklinde yaşanır. Resmi sistemler gibi girdiler, grup içinde insan çevirisi yoluyla dönüşür ve grup üyeleri tarafından paylaşılan ve yeni üyelere aktarılan normlar ve inançlar haline gelir.

Bu nedenle kültürün değiştirilmesi zor olarak algılanır. Sonuçta, değiştirilen değerler gibi resmi sistemler değil, çoğu durumda ne kelimelerle ifade edilen ne de yazılı hale getirilen, altta yatan normlar ve davranışlardır.

"Tutum ve Davranışları Etkilemek"
Psikolojik olarak inançlarımız, tutumlarımız ve davranışlarımız ulusal kültürümüz, yetiştirilme tarzımız ve yaşam deneyimlerimiz de dahil olmak üzere çeşitli faktörlerden etkilenir. Çalışma ortamında ise departman, iş arkadaşları, fonksiyon ve pozisyon, iş güvenliği, resmi ve gayri resmi otoriteler, kendi alışkanlıklarımız ve işle ilgili farkındalıklarımız gibi kendimizi özdeşleştirdiğimiz gruptan etkileniriz.

Gıda güvenliği kültürünün ne kadar olgunlaştığını veya bu kültürün nasıl korunup güçlendirileceğini incelemek istiyorsak, kurumsal değerlerin ve misyonun farklı gruplardaki bireylerin düşüncelerini nasıl etkilediğini anlamamız gerekir. Olası sorulardan biri şu olabilir: Her bir kişi kuruluştaki rolünü ve bunun neleri gerektirdiğini anlıyor mu ve bu rollerin tanımlanmasına dahil oldular mı? Çalışanlar yaptıkları işin kuruluşun misyon ve amacına nasıl katkıda bulunduğunu anlıyorlar mı?

Bu gibi sorular grupların ve bireylerin, yönetimin gıda güvenliğine olan bağlılığını nasıl gördüğünü ortaya koyar. Bu, herhangi bir kuruluşun gıda güvenliği kültürü için çok önemlidir.

"Kurum içinde ve bölümler arasında"
Gıda güvenliği kültüründe herkese uyan tek tip çözümler mevcut değildir. Bunu günlük bir gerçeklik haline getirmek için, gıda güvenliğinin kuruluş genelinde her üye ve departman için uygun ve anlaşılır bir şekilde tanımlanması gerekir. Sonuçta, örneğin satın alma departmanının gereksinimleri bakım ekibinin gereksinimlerinden çok farklıdır. Satın alma departmanının bir yandan kuruluşun gıda güvenliği gereksinimlerini karşılarken diğer yandan da ekonomik olarak uygun tedarikçileri seçmenin önemini anlaması gerekir. Benzer şekilde, bakım ekibi de gıda güvenliği performansının yanı sıra çalışma süresinin en üst düzeye çıkarılmasını sağlamak için ekipmanın durumuna dikkat etmelidir. Daha küçük işletmelerde genel müdür bir rol model olarak hizmet verir ve gıda güvenliği üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Olgun bir gıda güvenliği kültürü için şirketin vizyon ve misyonu her departman ve birey için özelleştirilmelidir.

2. Gıda Güvenliği Kültürü nasıl değerlendirilir ve korunabilir?


Standartların ve yasaların aksine, gıda güvenliği kültürü kolayca uygulanamaz. Kendiliğinden ve içgüdüsel olarak gelişir, örneğin rutinlerde, şirket ikliminde veya temel değerlerde kendini gösterir. Not: Bunlar sadece kültürün yansımalarıdır, kültürün kendisi değildir.

Böylesine zor bir şeyi besleyebilmek için öncelikle gıda güvenliği kültürünün mevcut durumunu analiz etmek gerekir. BRCGS Gıda Güvenliği Kültürü Mükemmellik Modülü bu konuda yardımcı olabilir. Gıda güvenliği kültürünün mevcut durumunu haritalandırmak için anonim bir çalışan anketi kullanılır. Anketin tamamlanmasının ardından, gıda güvenliğinin mevcut durumunu yansıtan ve gıda güvenliği kültürünün iyileştirilmesi için genel öneriler sunan bir rapor hazırlanır. Sistem 19 yıllık bilimsel araştırma ve sektör deneyimine dayanmaktadır ve gıda güvenliği kültürünün dört boyutunu ele alan bir yapı üzerine kurulmuştur: İnsanlar, Süreç, Amaç ve Proaktivite. BRCGS Food Gıda Güvenliği Kültürü Mükemmellik Modülü hakkında ihtiyacınız olan tüm bilgileri buradan edinebilirsiniz.

GFSI ayrıca gıda güvenliği kültürü üzerine üç temel alanı ele alan bir görüş raporu yayınlamıştır:

  1. Bir kuruluştaki liderlerin uygulamadaki kritik rolü (ISO 9001:2015 revizyonunda da öne çıkan bir nokta)
  2. İletişim, eğitim ve öğretim, işbirliği ve kişisel sorumluluk gibi faktörler
  3. Uyarlanabilirlik veya tehlike farkındalığı gibi öğrenilen becerilerin gıda güvenliği uygulamalarını teoriden pratiğe nasıl aktardığı.

"A Culture of Food Safety" başlıklı GFSI Çalışma Grubu dökümanının tamamını İngilizce olarak buradan indirebilirsiniz.

Bu arada, kendiliğinden ve içgüdüsel olarak gelişen bir kültür ile sunulan tavsiye ve kontrol listeleri arasındaki çelişki GFSI tarafından kabul edilmektedir. GFSI, görüş raporunda yer alan tüm bilgilerin doğrudan insan deneyimlerinden ve geniş kapsamlı gözlemlerden alındığını belirtmektedir. Dolayısıyla, görüş raporu mümkün olduğunca gerçeği yansıtmaktadır.

3. Gıda Güvenliği Kültürü neden bu kadar önemlidir?


Gıda güvenliğine değer veren bir kurum kültürü, çalışanlara doğrudan ve dolaylı olarak gıda güvenliğinin önemli olduğunu ve şirkette başarılı olmak için gerekli olduğunu gösterir. Bu da davranışları etkiler ve çalışanların doğru olanı yapmasını sağlamaya yardımcı olur.

Kültürel standartlar resmi kuralları ve düz çizgileri takip etmese de veya belki de bu nedenle, genellikle gündelik konuşmalarda aktarılır ve düşünce ve eylem yoluyla pekiştirilir, bilinçaltına yerleşir. Gıda güvenliğine yönelik bilinçaltı bağlılığının gerçekten de bir etkisi vardır. BRCGS tarafından yapılan anketler, Gıda Güvenliği Kültürü Mükemmellik Modülünü uygulayan şirketlerin gıda güvenliği vakası riskini %84 oranında azalttığını göstermektedir. Öte yandan yetersiz bir gıda güvenliği kültürü, şirketin gıda sahtekarlığına karşı savunmasızlığını artırır. Bunu akılda tutarak, tüm gıda uzmanlarının %80'inin gıda güvenliği kültürü oluşturmanın herhangi bir teknik liderin en önemli işi olduğuna inanması çok mantıklıdır.

Yazar
Constanze Illner

Constanze Illner sürdürülebilirlik ve gıda güvenliği alanında Araştırma ve İletişim Sorumlusudur. Pozisyonu gereği, bu bağlamdaki tüm önemli gelişmeleri takip eder ve aylık bir bültenle bilgilendirme yapar. Ayrıca, her yıl gerçekleşen küresel Sustainability Heroes (Sürdürülebilirlik Kahramanları) konferansının moderatörlüğünü de üstlenmektedir.

Loading...