W przyszłości przedsiębiorstwa będą musiały składać bardziej kompleksowe niż dotychczas sprawozdania na temat wpływu i zagrożeń związanych z ich działalnością gospodarczą. Jeśli nie spełnią związanych z tym wymogów należytej staranności, mogą zostać ukarane. Co firmy powinny robić już teraz, aby pozostać atrakcyjnym partnerem biznesowym.

Loading...

Jak firmy mogą zarządzać swoim ryzykiem związanym z trwałością

Michael Wiedmann (Norton Rose Fulbright) i Frank Graichen (DQS GmbH)

Ponad 20 lat temu pierwsze firmy przystąpiły do programu ONZ Global Compact [1]. W międzyczasie jest to największa i najważniejsza na świecie inicjatywa na rzecz odpowiedzialnego ładu korporacyjnego. Wizją UN Global Compact jest inkluzywna i zrównoważona gospodarka światowa oparta na dziesięciu uniwersalnych zasadach. Przystępując do programu, firmy zobowiązują się do przestrzegania tych dziesięciu zasad oraz do corocznego raportowania postępów i problemów we wdrażaniu zasad. Ponieważ raporty opierają się na dobrowolnym samoujawnieniu i nie podlegają weryfikacji, powaga tych sprawozdań jest kwestionowana.

W 2011 r. Rada Praw Człowieka ONZ [2] przyjęła Wytyczne dotyczące biznesu i praw człowieka (Guiding Principles) [3], które zobowiązały państwa członkowskie do zapisania w prawie poszanowania praw człowieka w łańcuchach dostaw przedsiębiorstw oraz do wykazania, w jaki sposób wywiązują się one z tych zobowiązań za pomocą obowiązkowej sprawozdawczości.

Plany działania w 23 krajach na całym świecie

Zasady Przewodnie stanowią punkt wyjścia dla szeregu ustaw na całym świecie, które zobowiązały ustawodawców do nałożenia na firmy obowiązku raportowania o naruszeniach praw człowieka w ich łańcuchach dostaw. Pierwszym takim prawem była kalifornijska ustawa Transparency in Supply Chains Act z 2012 roku [4], która z kolei stała się wzorem dla brytyjskiej ustawy Modern Slavery Act z 2015 roku [5].

Aktualizacja: Nowy rozwój prawa dotyczącego łańcucha dostaw.

W piątek, 12 lutego 2021 r., niemiecki rząd uzgodnił w końcu kluczowe punkty ustawy o łańcuchu dostaw, która ma obowiązywać od 1 stycznia 2023 r. Jak donosi niemiecki program informacyjny "tagesschau.de" z 12.02.2021, trzy zaangażowane ministerstwa "osiągnęły przełom w długim sporze o ustawę o łańcuchu dostaw w zakresie przestrzegania praw człowieka i standardów środowiskowych".

Blog DQS opublikuje wkrótce artykuł na temat planowanego zakresu ustawy i konsekwencji dla przedsiębiorstw w zakresie wypełniania ich społecznej odpowiedzialności wzdłuż łańcucha dostaw.

Jednocześnie zarówno Organizacja Narodów Zjednoczonych [6], jak i UE [7 ] wezwały swoich członków do przyjęcia Krajowych Planów Działania (NAP) [8] w celu wdrożenia Wytycznych. Na wezwanie to odpowiedziały 23 kraje na całym świecie, które opracowały plany działania zawierające konkretne wezwania dla lokalnych przedsiębiorstw [9]. Przedsiębiorstwa niemieckie działające na arenie międzynarodowej muszą zatem przestrzegać nie tylko KPD rządu niemieckiego, lecz także, o ile ma to zastosowanie, KPD krajów, w których są obecne poprzez swoje filie.

Podczas gdy pierwsze ustawy i wynikające z nich obowiązki były jeszcze stosunkowo niewiążące dla przedsiębiorstw, w ostatnich latach uchwalono kolejne ustawy krajowe, we Francji w 2017 roku [10 ] i w Holandii w 2019 roku [11], nakładające na przedsiębiorstwa nie tylko obowiązki sprawozdawcze, ale również obowiązki w zakresie należytej staranności, których nieprzestrzeganie może być obwarowane sankcjami.

Rozszerzenie obowiązków sprawozdawczych

Unia Europejska również myśli w tym kierunku. Przyjęta w 2014 r. dyrektywa w sprawie społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) [12], która zobowiązuje ponad 6000 przedsiębiorstw w całej Europie do raportowania również swoich działań w zakresie zrównoważonego rozwoju, od lutego 2020 r. jest poddawana przeglądowi w ramach konsultacji. Oczekuje się, że w przyszłości obowiązek raportowania zostanie rozszerzony na większą liczbę przedsiębiorstw i zostanie znacznie uszczegółowiony. Oznacza to, że przedsiębiorstwa będą w jeszcze większym stopniu niż dotychczas zmuszać swoich dostawców do przekazywania wymaganych informacji.

Komisarz UE ds. sprawiedliwości Didier Reynders zapowiedział wprowadzenie w 2021 r. europejskiego prawa dotyczącego łańcucha dostaw w zakresie zgodności z prawami człowieka i standardami ochrony środowiska [13]. Wraz z przyjęciem takiego prawa dotyczącego łańcucha dostaw, firmy będą prawdopodobnie zobowiązane do wykazania, że zrobiły to, co jest współmierne do ich wielkości i przyczynienia się do zapobiegania lub łagodzenia naruszeń praw człowieka lub szkód w środowisku. Jeśli nie uda im się przedstawić dowodów przeprowadzenia analizy ryzyka i wdrożenia środków zapobiegających lub ograniczających ryzyko, prawdopodobnie zostaną ukarane.

Te unijne plany legislacyjne są wpisane w przedstawiony w grudniu 2019 r. przez Komisję Europejską "Zielony Ład", który ma sprawić, że Europa będzie się rozwijać w sposób neutralny dla klimatu. Wymaga to transformacji gospodarki i łańcuchów dostaw, w tym rozwoju zrównoważonych finansów [14].

Zrównoważone finanse

Przekształcenie finansów oznacza, że UE będzie zachęcać przedsiębiorstwa do skupienia się na celach długoterminowych oraz wyzwaniach i możliwościach związanych ze zrównoważonym rozwojem. Oznacza to, że ryzyko klimatyczne i środowiskowe musi być w pełni zarządzane i włączone do rozważań biznesowych, z należytym uwzględnieniem ryzyka społecznego, takiego jak łamanie praw człowieka w transgranicznych łańcuchach dostaw [15].

Pierwszym krokiem na tej drodze było wprowadzenie przez UE systemu klasyfikacji zrównoważonych i przyjaznych dla klimatu inwestycji - "taksonomii" [16]. W przyszłości korzystne oprocentowanie kredytów na inwestycje będzie również zależało od tego, w jakim stopniu inwestycje, bezpośrednio lub pośrednio, nie mają negatywnego wpływu na ludzi, klimat i środowisko.

Rośnie katalog obowiązków

Przedsiębiorstwa muszą być zatem przygotowane do bardziej kompleksowego niż dotychczas raportowania na temat wpływu i ryzyka swojej działalności gospodarczej, swoich relacji biznesowych oraz swoich produktów i usług [17], a także do ponoszenia sankcji za nieprzestrzeganie związanych z tym obowiązków w zakresie należytej staranności. Te zobowiązania prawne będą dotyczyć ich bezpośrednio lub będą w coraz większym stopniu przenoszone na nie przez ich partnerów biznesowych.

Przedsiębiorstwa powinny zatem już teraz zacząć badać cały swój łańcuch wartości pod kątem ryzyka związanego ze zrównoważonym rozwojem, unikać go lub przynajmniej znacznie ograniczyć (w perspektywie średnio- i długoterminowej), aby pozostać atrakcyjnym partnerem biznesowym lub nie odczuwać żadnych negatywnych skutków w przyszłym finansowaniu.

Systemy zarządzania służą jako bariery ochronne

Zalecenie, aby skupić się na ryzyku związanym ze zrównoważonym rozwojem, rodzi interesujące pytanie, w jakim stopniu istniejące systemy zarządzania nadają się do wspierania firm w takich analizach ryzyka i jakie punkty kontaktowe mogą być, na przykład, w ISO 9001, ISO 14001 lub ISO 45001.

Podstawowa struktura ISO (High-Level-Structure, HLS), która została wprowadzona wiele lat temu, okazała się pomocna w tym względzie. Dzięki niej wszystkie normy dotyczące systemów zarządzania mają podobną strukturę, stawiają w dużej mierze identyczne wymagania w odniesieniu do danego obszaru tematycznego i posługują się zharmonizowaną terminologią.

Zaangażować zainteresowane strony

Poniżej omówione zostaną w szczególności korelacje pomiędzy CSR a tematami "kontekst organizacji i zainteresowanych stron", "(jakość/środowisko) polityka" oraz "ryzyka i szanse w odniesieniu do wiążących zobowiązań".

Wraz z (planowanym) wprowadzeniem rozszerzonych wymagań dotyczących raportowania oraz ustawy o łańcuchu dostaw, która będzie miała uderzający wpływ na wewnętrzne relacje pomiędzy organizacją i jej dostawcami, następują zmiany w "kwestiach zewnętrznych" i "kontekście", w którym działa firma (patrz ISO 9001, rozdz. 4.1). W równym stopniu dotyczy to wymagań i oczekiwań zainteresowanych stron (patrz ISO 9001, rozdz. 4.2), które stają się "istotne", a tym samym obowiązkowe/wiążące po prostu dlatego, że wymagania prawne i regulacyjne są sformułowane wraz z obowiązkami sprawozdawczymi i ustawą o łańcuchu dostaw.

Kształtowanie polityki jakości i polityki środowiskowej

Przy określaniu polityki przedsiębiorstwa pojawiają się również bezpośrednie, pochodne odniesienia. Na przykład, polityka jakości i/lub środowiskowa musi zawierać "zobowiązanie do spełnienia stosownych wymagań" (ISO 9001, rozdz. 5.2.1c). Dyrektywa europejska lub prawo jest bez wątpienia takim obowiązującym wymaganiem. Ponadto, normy systemu zarządzania wymagają, aby "polityka (organizacji) była odpowiednia dla (...) kontekstu".

Tak więc, gdy kontekst się zmienia i oczekiwania ze strony konsumentów, organizacji finansowych i ustawodawców bezpośrednio lub pośrednio modyfikują wymagania dotyczące strategii organizacji, produktów, usług, procesów i łańcuchów dostaw, może to - wręcz musi - znaleźć odzwierciedlenie w zmienionej, dostosowanej polityce korporacyjnej.

W odniesieniu do tematu "Ryzyka i szanse" (ISO 9001, rozdz. 6.1.1), widoczne stają się trzy aspekty i pytania, które firmy powinny być w stanie przeanalizować i odpowiedzieć na nie samodzielnie:

  • Jakie niepożądane skutki miałoby dla firmy, gdyby tylko w niewystarczającym stopniu spełniała ewentualny obowiązek raportowania lub gdyby w łańcuchach dostaw nie można było wykazać odpowiedniego uwzględnienia przestrzegania praw człowieka i/lub unikania szkód istotnych dla środowiska?
  • Jakie szanse i możliwości wynikałyby z konsekwentnego zaangażowania i aktywnego pozycjonowania przedsiębiorstwa w odniesieniu do CSR, np. w zakresie wizerunku, pozycjonowania marki, udziałów w rynku, rozwoju nowych grup docelowych, sprzedaży i zysków?
  • Czy przedsiębiorstwo uwzględnia wymogi, które mogą wynikać z dyrektywy w sprawie CSR i ustawy o łańcuchu dostaw, w ramach procesów zarządzania dostawcami i zaopatrzenia? I jakie informacje, w tym umowy, są przekazywane "dostawcom zewnętrznym" (ISO 9001, rozdz. 8.4.3)?

W związku z tym konieczne jest jak najszybsze włączenie tych tematów do audytów wewnętrznych i zewnętrznych oraz dostosowanie odpowiednich procesów w przedsiębiorstwie na podstawie uzyskanych wyników.

Autorzy

Michael Wiedmann jest prawnikiem ds. compliance we frankfurckim biurze Norton Rose Fulbright. W Niemieckim Instytucie Compliance e.V. (DICO) jest również zaangażowany jako współprzewodniczący grupy roboczej CSR/praw człowieka. Frank Graichen kierował działem Auditor Management & Competence w DQS GmbH, jest audytorem ISO 9001 i wykładowcą na tematy związane z audytem w Niemieckim Stowarzyszeniu Jakości (DGQ) we Frankfurcie nad Menem.

Czy mają Państwo pytania?

Chętnie z Państwem porozmawiamy!

Źródła

1 Dziesięć zasad Global Compact: https://www.globalcompact.de/ de/ueber-uns/deutsches-netzwerk.php.
2 Szczegóły na temat Rady Praw Człowieka: https://www.ohchr.org/EN/HRBodies/HRC/Pages/Home.aspx.
3 Zasady przewodnie dotyczące biznesu i praw człowieka: https://www.globalcompact.de. Krótkie łącze bezpośrednio do pliku PDF: https://bit.ly/3ko346H
4 California Transparency in Supply Chains Act of 2010: https://oag.ca.gov.
5 Modern Slavery Act 2015: http://www.legislation.gov.uk.
6 Grupa robocza ONZ ds. biznesu i praw człowieka
7 Komisja UE, Strategia UE na rzecz CSR 2011 - 2014, s. 1, https://www.europarl.europa.eu. Krótkie łącze bezpośrednio do PDF: https://bit.ly/2FJVi86
8 Niemiecki NAP: https://www.csr-in-deutschland.de/DE/Wirtschaft-Menschenrechte/wirtschaft-menschenrechte.html
9 Lista Wysokiego Komisarza ds. Praw Człowieka: https://www.ohchr.org/EN/Issues/Business/Pages/NationalActionPlans.aspx.
10 LOI n° 2017-399 du 27 mars 2017 relative au devoir de vigilance des sociétés mères et des entreprises donneuses d'ordre: https://www.legifrance.gouv.fr.
11 Wet van 24 oktober 2019 houdende de invoering van een zorgplicht ter voorkoming van de levering van goederen en diensten die met behulp van kinderarbeid tot stand zijn gekomen (Wet zorgplicht kinderarbeid): https://zoek.officielebekendmakingen.nl.
12 Dyrektywa 2014/95/UE: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/DE/TXT/PDF/?uri=CELEX:32014L0095&from=EN.
13 Grupa robocza Parlamentu Europejskiego ds. odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej, webinarium z 29.04.2020 r.
14 A European Green Deal: https: //ec.europa.eu/info/
15 Konsultacje UE w sprawie zrównoważonych finansów (zapytanie trwało do 15.07.2020): https://ec.europa.eu/info/consultations/finance-2020-sustainable-finance-strategy_en
16 Więcej informacji na temat "taksonomii" i wyników prac technicznej grupy roboczej ds. zrównoważonych finansów: https://ec.europa.eu/info/publications/sustainable-finance-technicalexpert-group_de
17 Zalecenie Rady Doradczej ds. Zrównoważonego Finansowania przy Rządzie Federalnym Niemiec, Raport okresowy - Znaczenie zrównoważonego finansowania dla wielkiej transformacji z 5.03.2020: https://sustainable-finance-beirat.de/en/publications/

Wskazówka

Powyższy artykuł ukazał się po raz pierwszy w numerze 09/2020 niemieckiego czasopisma branżowego "QZ Qualität und Zuverlässigkeit". Jest on tutaj publikowany za uprzejmą zgodą wydawcy.

Autor
Michael Wiedmann

Od czerwca 2017 r. do grudnia 2020 r. Michael Wiedmann był prawnikiem ds. zgodności z przepisami we frankfurckim biurze Norton Rose Fulbright. Wcześniej przez dwie dekady zajmował różne stanowiska kierownicze w METRO Group, w tym Głównego Dyrektora ds. Zgodności z Przepisami, Starszego Wiceprezesa ds. Publicznych, Kierownika Działu Rozwoju Korporacyjnego/Dyrektora Generalnego, Radcy Prawnego i Sekretarza Spółki. Posiada rozległe doświadczenie w zakresie zgodności, ładu korporacyjnego i spraw korporacyjnych, które wykorzystuje w doradzaniu swoim klientom, zwłaszcza przy opracowywaniu i projektowaniu systemów zarządzania zgodnością. Poza zaangażowaniem w działalność Niemieckiego Instytutu Zgodności e.V. (DICO) jako współprzewodniczący grupy roboczej CSR/Prawa Człowieka, Michael Wiedmann regularnie publikuje na tematy związane z prawami człowieka i informowaniem o nieprawidłowościach. Ponadto jest członkiem komitetu wykonawczego niemieckiej organizacji Wettbewerbszentrale w Bad Homburg, która zajmuje się zwalczaniem nieuczciwych praktyk handlowych.

Loading...