Normy określają wymagania dotyczące produktów, usług, procesów lub systemów, z których każde jest zapisane w dokumencie. Pełnią one zatem ważną funkcję w wymianie towarów, w poszczególnych gałęziach przemysłu oraz w zarządzaniu, np. jakością i ochroną środowiska. Dokumenty takie umożliwiają partnerom handlowym odwoływanie się do wspólnych norm w wymianie towarów. Produkty i usługi stają się bardziej porównywalne i bezpieczniejsze, ponieważ mogą być certyfikowane na podstawie normy.
Jest to norma krajowa stosowana głównie w Niemczech lub opublikowana w ramach przygotowania do opracowania normy międzynarodowej. Normy DIN są publikowane przez Niemiecki Instytut Normalizacyjny (DIN) w Berlinie. Jeśli w dokumencie znajduje się skrót normy "DIN EN", oznacza to, że jest to niemiecka wersja normy europejskiej (EN), która jest akceptowana przez wszystkich członków europejskiej organizacji normalizacyjnej (CEN).
Jeśli "DIN EN ISO" poprzedza numer dokumentu, odpowiada on obowiązującemu na całym świecie dokumentowi Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO). Przykładem może być norma DIN EN ISO 14001 dotycząca systemu zarządzania środowiskowego lub DIN EN ISO 50001 dotycząca systemu zarządzania energią. Jeśli norma ISO jest przyjęta w niezmienionej formie jako norma krajowa, jest to norma "DIN ISO", np. DIN ISO 45001 dla bezpieczeństwa i higieny pracy.
Jeśli szczegółowa pisownia zawiera również dodatkowy przyrostek, na przykład IEC, wskazuje to na wspólną jednostkę wydającą - w tym przypadku Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO) i Międzynarodową Komisję Elektrotechniczną (IEC). Przykładem tego jest uznana na całym świecie norma dotycząca bezpieczeństwa informacji DIN EN ISO/IEC 27001.
Często ich stosowanie ma jedynie charakter zalecenia, a ich stosowanie opiera się na zasadzie dobrowolności. Tak jest na przykład w przypadku normy ISO 9001 dotyczącej wdrażania i certyfikacji systemu zarządzania jakością. Dobrowolność może być jednak do pewnego stopnia ograniczona, jeśli warunkiem wstępnym nawiązania stosunków handlowych jest posiadanie odpowiedniego certyfikatu. Istnieją jednak obszary, w których ustawodawca lub władze nakładają obowiązek stosowania norm, np. w przypadku zgodności z przepisami przeciwpożarowymi w Niemczech. W tym przypadku wchodzi w grę norma DIN 14095, która określa wymagania dotyczące planów przeciwpożarowych dla budynków.
W zasadzie normę może zainicjować lub wnioskować o nią każdy. Najczęściej jednak wniosek składają stowarzyszenia lub firmy. Jednak dopóki norma nie zostanie opublikowana i obowiązuje, jest dyskutowana w środowisku zawodowym, a eksperci mogą sprawdzić jej przydatność.
Droga do publikacji niemieckiego dokumentu DIN może być następująca:
Najpóźniej po pięciu latach przeprowadza się przegląd w celu ustalenia, czy treść normy nadal odpowiada aktualnemu stanowi techniki (np., technologii). Jeśli nie ma potrzeby dostosowania, dokument zachowuje ważność do następnego przeglądu. Jeśli przegląd wykaże, że norma w dotychczasowej formie nie jest już wystarczająco przydatna, dokument jest nowelizowany lub ewentualnie wycofywany.
W Niemczech struktura, a także projekt normy podlega normie, a mianowicie DIN 820, która reguluje wszystkie zasady pracy normalizacyjnej.
Normy dotyczące systemów zarządzania podlegają również jednolitej strukturze podstawowej z identyczną treścią podstawową i pojęciami podstawowymi, tzw. strukturze wysokiego poziomu (HLS). Została ona wprowadzona przez ISO w 2012 r. w celu lepszego dostosowania różnych, specyficznych tematycznie wymagań norm oraz ułatwienia integracji z już istniejącym (zintegrowanym) systemem zarządzania.
Nowsze dokumenty mają zwykle identyczną strukturę treści. Liczba rozdziałów w części dotyczącej wymagań jest ustalana w zależności od potrzeb danego tematu. Norma może mieć jeden lub więcej załączników, które mają charakter normatywny lub informacyjny. Jako przykład można podać strukturę znanej normy zarządzania jakością ISO 9001:
(krajowa) Przedmowa
0. Wprowadzenie
1. Zakres zastosowania
2. Odniesienia normatywne
3. Terminy (odniesienie do ISO 9000:2015)
Rozdziały od 4 do 10 - część dotycząca wymagań, zastosowanie cyklu PDCA:
4. Kontekst organizacji
5. Przywództwo
6. Planowanie
7. Wsparcie
8. Działanie
9. Ocena wyników
10. Doskonalenie
Dodatek A (nieformalny)
Dodatek B (nieformalny)
Referencje
Wszystkie opublikowane normy są przypisane do jednego lub kilku zbiorów przepisów, np. DIN, DIN EN, DIN EN ISO itd., zwykle na podstawie skrótów wydawcy. Ponadto istnieje charakterystyczny numer dokumentu, np. wszystkie duże, certyfikowane normy ISO dotyczące systemów zarządzania kończą się na 01: 9001, 14001, 45001, 50001, 27001 itd. Odniesienie do części normy następuje przez myślnik dodany do numeru dokumentu i numeru identyfikującego poszczególne części, np. DIN 820-1 (Prace normalizacyjne - Część 1: Zasady).
W zależności od tego, jak szczegółowe ma być oznaczenie normy, można również podać datę wydania. W tym celu do numeru dokumentu dodaje się dwukropek bez spacji, a następnie bezpośrednio czterocyfrowy rok wydania, myślnik i dwucyfrowy miesiąc wydania. Istnieją dodatkowe zasady oznaczania projektów lub wydań wstępnych.
W Niemczech istnieje obecnie ponad 34 000 norm DIN. Wszystkie one są publikowane przez wydawnictwo Beuth Verlag. Dzięki temu znaczna część produktów, z których konsumenci korzystają na co dzień, jest znormalizowana - od śrubek po tornistry. Istnieją także normy dotyczące systemów zarządzania lub zgodności z aspektami zrównoważonego rozwoju. Według DIN lokalna gospodarka odnosi korzyści z norm w wysokości około 17 miliardów euro rocznie.
Jedną z najbardziej znanych norm w Niemczech jest format A4 DIN dla papieru. Została ona opracowana już w 1922 roku jako część serii DIN A i określona w normie DIN 476 (obecnie seria A jest zawarta w normie DIN EN ISO 216). Norma ta gwarantuje, że wszystkie dokumenty i materiały piśmienne mają jednakowy rozmiar i mogą być bez problemu używane w każdej drukarce lub skoroszycie.
Od ponad 35 lat jesteśmy wierni temu, kim jesteśmy i co robimy: Jesteśmy specjalistą w zakresie audytów i certyfikacji - procesów i systemów zarządzania.
Ekspert DQS ds. systemów zarządzania jakością, wieloletni auditor i doświadczony trener ISO 9001.
