11 czerwca 2021 r. nadszedł wreszcie czas: niemiecki parlament przyjął ustawę o należytej staranności w łańcuchu dostaw (LkSG). Ustawa ta, znana również jako ustawa o łańcuchu dostaw i ustawa o należytej staranności, wejdzie w życie 1 stycznia 2023 r. Poniżej znajdziesz wszystko, co musisz wiedzieć o nadchodzącej ustawie.

Kontekst

Czy nazewnictwo miało stanowić ironiczną aluzję do długości toczących się debat? Prawdopodobnie nie - ale nie ulega wątpliwości, że ustawa była trudnym przedsięwzięciem. Już 10 lutego 2019 r. serwis informacyjny TAZ poinformował o propozycji tzw. ustawy o łańcuchu wartości, przygotowanej przez niemieckie Federalne Ministerstwo Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (BMZ) pod kierownictwem Gerda Müllera. Ustawa ta wymagałaby od firm podejmowania działań mających na celu ochronę praw człowieka w łańcuchu wartości - tzw. due diligence w zakresie praw człowieka.

Gdy tylko plany te zostały upublicznione, rozgorzała gorąca dyskusja: Czy firmy w Niemczech mają w ogóle wpływ na to, co dzieje się w ich łańcuchu dostaw? Czy takie prawo doprowadzi do pogorszenia konkurencyjności w stosunku do innych krajów? Czy należy uwzględnić wpływ na środowisko?

Uchwalona właśnie ustawa LkSG jest kompromisem:

  • Z jednej strony, ustawa ta stanowi nic innego, jak przejście od dobrowolnej odpowiedzialności korporacyjnej do prawnie usankcjonowanej należytej staranności.
  • Z drugiej strony, wymagania zostały znacznie osłabione, na przykład w zakresie monitorowania dostawców pośrednich. Brakuje również odpowiedzialności cywilnej.

W niniejszym artykule pragniemy podsumować najważniejsze kwestie.

Najważniejsze punkty w skrócie

Wymagania LkSG nie są właściwie nowe: opierają się na Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, które zostały opublikowane w 2011 roku. W Niemczech na podstawie tych wytycznych w 2016 r. przyjęto Krajowy Plan Działań na rzecz Biznesu i Praw Człowieka (KPD).

Pięć podstawowych elementów należytej staranności.

  1. Istnienie deklaracji polityki publicznej w zakresie poszanowania praw człowieka.
  2. Funkcjonuje proces identyfikacji rzeczywistych i potencjalnych negatywnych skutków dla praw człowieka (analiza ryzyka).
  3. Stosowane są odpowiednie środki łagodzące i kontrola ich skuteczności.
  4. Prowadzona jest sprawozdawczość.
  5. Firma ustanawia lub uczestniczy w mechanizmie skarg i zażaleń.

W przypadku przedsiębiorstw, które już dostosowały się do Wytycznych ONZ, nie powinny być wymagane żadne znaczące zmiany. Firmy, które jeszcze nie zastosowały się do wytycznych i wymogów KPD, ale czekają na wyniki inicjatyw ustawodawczych, muszą działać szybko - w przeciwnym razie ryzykują nie tylko pozwy i grzywny, ale także utratę reputacji i zakłócenia w łańcuchu dostaw.

Których firm będzie to dotyczyć?

Ustawa o łańcuchu dostaw będzie obowiązywać firmy zatrudniające 3000 lub więcej pracowników od 1 stycznia 2023 roku. Od 1 stycznia 2024 r. ustawa o łańcuchu dostaw będzie miała zastosowanie do firm zatrudniających co najmniej 1000 pracowników. Należy zauważyć, że w przypadku liczby pracowników pod uwagę będą brani wyłącznie pracownicy pracujący w Niemczech oraz pracownicy oddelegowani za granicę. W przypadku firm zagranicznych, które mają oddziały w Niemczech, ustawa ma zastosowanie tylko wtedy, gdy przekroczą one liczbę pracowników podaną wcześniej w Niemczech.

Jednak firmom, których ustawa LkSG bezpośrednio nie dotyczy, dobrze byłoby mimo wszystko poradzić sobie z jej wymogami. Po pierwsze, należy się spodziewać wzrostu liczby pytań ze strony klientów oraz działań kontrolnych inicjowanych przez klientów. Po drugie, istnieje również możliwość, że zakres wymagań zostanie rozszerzony w wyniku inicjatyw legislacyjnych UE (patrz poniżej).

Czego wymaga się od firm, których dotyczy
?

W LkSG mowa jest o obowiązku podjęcia wysiłku, a nie o obowiązku osiągnięcia sukcesu. Oznacza to, że firmy nie muszą gwarantować, że w ich łańcuchach dostaw nie są łamane prawa człowieka ani że nie są naruszane zobowiązania w zakresie ochrony środowiska. Muszą raczej być w stanie wykazać, że podjęły wysiłki w celu zidentyfikowania i wyeliminowania ryzyka, że istnieją mechanizmy reagowania na skargi oraz że w razie potrzeby podjęto działania naprawcze.

Zgodnie z LkSG, firmy powinny mieć na uwadze cały swój łańcuch dostaw, ale odpowiadać za niego w sposób stopniowalny. Oznacza to, że niemieckie firmy początkowo są odpowiedzialne tylko za swoich bezpośrednich dostawców, a nie za dostawców swoich dostawców.

Jeśli jednak firma dowie się o nieprawidłowościach w swoim łańcuchu dostaw, będzie zobowiązana do podjęcia działań zaradczych. Jeśli tylko uda się wykazać, że niemiecka firma wiedziała o naruszeniach praw człowieka w łańcuchu dostaw, ale nie podjęła działań, mogą zostać nałożone wysokie grzywny. Ponadto firmy mogą zostać wykluczone z przetargów publicznych na okres do trzech lat.

Kontrolę nad tym będzie sprawował Federalny Urząd ds. Gospodarki i Kontroli Eksportu (Bafa). Według ministra pracy Hubertusa Heila urząd ten ma otrzymać "solidne uprawnienia", dzięki którym będzie mógł przeprowadzać inspekcje na miejscu i nakładać kary.

Ponadto organizacje pozarządowe i związki zawodowe mają w przyszłości otrzymać możliwość wnoszenia w imieniu pracowników zagranicznych pozwów przeciwko naruszeniom praw człowieka. Wcześniej osoby poszkodowane mogły same wnosić pozwy, ale w praktyce często nie udawało się to ze względu na warunki życia.

Co to oznacza dla jurysdykcji na poziomie UE

Na szczeblu UE podejmowane są również wysiłki zmierzające do ustanowienia rozporządzenia w sprawie należytej staranności w zakresie praw człowieka. Obecnie Parlament Europejski naciska na Komisję, aby ta przygotowała projekt ogólnounijnego rozporządzenia. Jednak nacisk ze strony Niemiec, największej gospodarki Unii, może przyspieszyć ten proces. Ponieważ LkSG wejdzie w życie dopiero w 2023 r., możliwe jest nawet, że niemieckie ustawodawstwo będzie musiało zostać dostosowane do oczekiwanego rozporządzenia UE jeszcze przed wejściem w życie LkSG.

Jak DQS może Państwu pomóc:

Jako niezależny dostawca usług certyfikacyjnych i audytowych możemy wesprzeć Państwa procesy due diligence w następujący sposób:

  • Analiza luk i walidacja procesów należytej staranności.
  • Oceny praw człowieka
  • Audyty zgodności społecznej i środowiskowej
  • Audyty dostawców na całym świecie.
  • Szkolenia i budowanie potencjału
  • Przeglądy raportów dotyczących zrównoważonego rozwoju
Autor
Dr Thijs Willaert

Dr Thijs Willaert jest globalnym dyrektorem ds. usług zrównoważonego rozwoju. W tej roli jest odpowiedzialny za całe portfolio usług ESG firmy DQS. Jego obszary zainteresowań obejmują zrównoważone zamówienia, należytą staranność w zakresie praw człowieka i audyty ESG.

Loading...