Management van veiligheid en gezondheid op het werk - systematisch doeltreffend

INHOUD

• Wat betekent veiligheid en gezondheid op het werk voor uw organisatie?
• Management van veiligheid en gezondheid op het werk - wettelijke grondslagen in Duitsland
• Communicatie in het managen van veiligheid en gezondheid op het werk
• Beheer van de veiligheid op het werk: de voordelen van een gestructureerde aanpak
• Invoering van een managementysteem voor gezondheid en veiligheid op het werk
• ISO 45001 - een gecertificeerd systeem
• Gezondheid en veiligheid op het werk: de voordelen in een oogopslag
• DQS: eenvoudig gebruik maken van kwaliteit.

Wat betekent veiligheid en gezondheid op het werk voor uw organisatie?

In het kader van beheer van gezondheid en veiligheid op het werk zijn veiligheid op het werk en gezondheidsbescherming nauw met elkaar verbonden. Beide streven een gemeenschappelijk doel na: de werknemers van uw bedrijf beschermen tegen werkgerelateerde gevaren van allerlei aard.

Dit omvat alle invloeden in verband met de werkactiviteit of de werkplek die de gezondheid kunnen beïnvloeden. Het gaat bijvoorbeeld om fysieke of mentale spanningen en belastingen of gevaren in het dagelijkse werk, zoals de omgang met gevaarlijke stoffen, lawaai of straling. In het algemeen is het beheer van gezondheid en veiligheid op het werk een strategische aangelegenheid en derhalve de verantwoordelijkheid van het topmanagement.

Gezondheid en veiligheid op het werk

Gezondheid en veiligheid op het werk omvat maatregelen die uw organisatie moet nemen om ongevallen en werkgerelateerde ziekten op het werk te voorkomen. Het omvat ook het identificeren en elimineren van werkgerelateerde gevaren. De maatregelen bestaan uit vier verschillende pijlers die op elkaar voortbouwen:

Risico-evaluatie

Deze basisprocedure wordt gebruikt om potentiële gevaren te identificeren. Op basis van deze bevindingen kunt u passende beschermingsmaatregelen vaststellen en invoeren volgens het T-O-P-systeem. Een gevaar kan bijvoorbeeld ontstaan door de fysieke effecten van machines of door gebrekkige instructie of kwalificatie van de werknemers die de machines bedienen. Volgens bijv. §5 van de Duitse wet op de arbeidsbescherming moet elk bedrijf van meet af aan en met regelmatige tussenpozen een risicobeoordeling uitvoeren.

Instructie

Elk bedrijf moet zijn werknemers ten minste eenmaal per jaar instrueren. Er moet onderscheid worden gemaakt tussen een eerste instructie, een instructie bij veranderingen en een herhalingsinstructie. Een eerste instructie moet plaatsvinden wanneer nieuwe werknemers in dienst treden en moet dus worden uitgevoerd voordat zij aan het werk gaan.

De nadruk ligt hierbij op veiligheidsgerelateerde onderwerpen. Herhalingsinstructies zijn geschikt om te wijzen op bijzondere of nieuwe gevaren of om regelmatig kennis op te frissen.

Bedieningsinstructies

Een bedrijfsinstructie moet in een begrijpelijke en beknopte vorm worden geschreven. Als u uw werknemers bijvoorbeeld informeert over de gevaren van een machine of van bepaalde stoffen, moet dat binnen korte tijd begrepen kunnen worden - ook door niet-gespecialiseerde en ongeschoolde werknemers.

In Duitsland bijvoorbeeld zijn gebruiksaanwijzingen vereist op grond van diverse wetten, zoals de:

• Wet op de arbeidsveiligheid (ArbSchG), §9
• verordening inzake industriële veiligheid (BetrSichV), §12
• verordening gevaarlijke stoffen (GefStoffV), §14 in samenhang met technische regels voor gevaarlijke stoffen (TRGS) 555
• Verordening biologische stoffen (BioStoffV), §14

Keuring van arbeidsmiddelen

Bij een keuring van arbeidsmiddelen worden uw arbeidsmiddelen met regelmatige tussenpozen gecontroleerd op gebreken of storingen.

Bescherming van de gezondheid op het werk

De bescherming van de gezondheid op het werk heeft betrekking op de langetermijneffecten van het werk op de gezondheid van de werknemers. Het doel is de ontwikkeling van werkgerelateerde gezondheidsstoornissen en beroepsziekten te voorkomen en de werkplek zo veilig en gezond mogelijk te maken.

In Duitsland is uw onderneming wettelijk verplicht maatregelen te nemen om de gezondheidsbescherming te handhaven en te verbeteren en de lichamelijke en geestelijke gezondheid van de werknemers te waarborgen. Werknemers en werkgevers profiteren in gelijke mate van deze wettelijke voorschriften. Goede arbeidsomstandigheden verhogen immers het psychische en fysieke welzijn en de motivatie en arbeidsprestaties van de werknemers.

De bescherming van de gezondheid op het werk wordt in de praktijk gebracht door middel van het beheer van de gezondheid op het werk (OHSMS). Het is de bedoeling om de bescherming van de gezondheid en de veiligheid op het werk in de onderneming zo op elkaar af te stemmen dat ze synergetisch op elkaar aansluiten.

Bedrijfsgezondheids- en veiligheidsmanagement - wettelijke grondslagen in Duitsland

Belangrijke voorschriften van de wet op de veiligheid en de gezondheid op het werk

De wet op de veiligheid en de gezondheid op het werk (ArbSchG) regelt alle aangelegenheden en basisverplichtingen die noodzakelijk zijn voor de bescherming van de werknemers in uw onderneming. Daartoe behoren onder meer de inrichting van het werk en de bedrijfsruimten en de naleving van de arbeidstijden. De wet schrijft ook een "humane vormgeving" van het werk voor, evenals de preventie van ongevallen en werkgerelateerde gezondheidsrisico's.

In dit verband moet u het gevaar zo klein mogelijk houden en altijd direct bij de bron bestrijden. De meest voorkomende plicht die hieruit voortvloeit is de risico-evaluatie op de werkplek. Wat het voorkomen van gevaren betreft, geldt altijd de laatste stand van de techniek, arbeidsgeneeskunde en hygiëne. Er moet altijd rekening worden gehouden met de huidige bevindingen van de arbeidswetenschappen.

Om in het kader van het arbeids- en gezondheidsmanagement de best mogelijke bescherming te garanderen, moet de werkgever alle werknemers op zinvolle wijze instrueren hoe zij de overeengekomen maatregelen moeten naleven. Bijzondere bescherming wordt bijvoorbeeld geboden aan jongeren of zwangere vrouwen. U mag alleen onderscheid maken tussen de geslachten als dat om biologische redenen absoluut noodzakelijk is.

Verordeningen, richtlijnen en andere wetten inzake veiligheid en gezondheid op het werk in Duitsland

In het kader van de Duitse wet op de gezondheid en veiligheid op het werk is bijvoorbeeld een hele reeks verordeningen, richtlijnen en andere wetten op het gebied van de gezondheid en veiligheid op het werk verankerd, zoals:

• Arbeitsgesundheits- und Arbeitsschutzverordnung (89/654/EEG): basisvoorschriften voor de inrichting en het gebruik van werkplekken, voor de bescherming van niet-rokers of voor de inrichting van werkruimten of sanitaire voorzieningen en ook andere ruimten
• Verordening beeldschermapparatuur (89/655/EEG): Voorschriften voor de inrichting van een werkplek met beeldschermen
• Verordening betreffende het laden en lossen van lasten (90/269/EEG): Eisen voor het minimaliseren van gezondheidsrisico's zoals rugaandoeningen in verband met het manueel hanteren van lasten.

Al deze wetten en verordeningen hebben één ding gemeen: ze dienen ter bescherming van de gezondheid van de werknemers. Niet alleen de werkgever heeft echter de plicht om de voorschriften na te leven, maar ook de werknemers. Elke werknemer heeft bijvoorbeeld een zorgplicht ten opzichte van zijn collega's en mag machines, apparatuur, materialen, enz. alleen gebruiken waarvoor ze bedoeld zijn.

De bescherming van de veiligheid en de gezondheid op het werk kan dus alleen werken als ook het topmanagement, de leidinggevenden en de werknemers zich inzetten voor de veiligheid op het werk. Het doel is alle betrokkenen aan te moedigen op voorbeeldige wijze te werken en de eigen verantwoordelijkheid voor veilig werk te vergroten.

Communicatie in het beheer van de arbeidsveiligheid

Arbeidsveiligheid kan niet functioneren zonder communicatie. Voor een efficiënte uitvoering en voortdurende verbetering van het beheer van de arbeidsveiligheid is een rol weggelegd voor bijna alle afdelingen van het bedrijf. De verantwoordelijkheid voor het systeem ligt bij het topmanagement. Leidinggevenden op alle niveaus worden opgeroepen het in te voeren, evenals de werknemers zelf, die moeten worden ingewijd in het handelen vanuit hun eigen verantwoordelijkheid. Bij het ontwerp zijn bijvoorbeeld ook bedrijfsartsen, arbeidsveiligheidsspecialisten, directievertegenwoordigers, interne controleurs, procesmanagers en de ondernemingsraad betrokken.

Om de noodzakelijke basisvoorwaarden in uw bedrijf te creëren, is het belangrijk

• Voor het topmanagement om het proces te ondersteunen en voorbeeldig te handelen
• Een organisatiestructuur te creëren waarin arbodeskundigen betrokken zijn bij de evaluatie van processen
• Een basiskennis te hebben van kwesties op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk
• Dat er investeringen worden gedaan om de gezondheid en veiligheid op de werkplek te verbeteren
• Dat er voldoende werktijd beschikbaar is voor dit proces
• Dat men zich serieus inzet voor voortdurende verbetering

Communicatie is bijzonder belangrijk op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk. Zij moet gemakkelijk te begrijpen zijn en wijzen op de noodzaak van technische en organisatorische oplossingen om veilig werken te vergemakkelijken en onveilig werken te voorkomen.

Het beheer van de gezondheid en veiligheid op het werk moet in de dagelijkse praktijk worden beleefd en niet alleen als holle frase worden gebruikt. Als bijvoorbeeld leidinggevenden zelf herhaaldelijk de veiligheidsvoorschriften negeren of overtredingen van de regels door werknemers tolereren, kan een hoop gepraat geen verschil maken.

Beheer van gezondheid en veiligheid op het werk: de voordelen van een gestructureerde aanpak

Om de veiligheid en gezondheid op het werk in uw bedrijf te waarborgen en voortdurend te verbeteren, is vanwege de complexiteit van de wettelijke voorschriften altijd een gestructureerde aanpak aan te bevelen. Helaas zullen veel van de maatregelen alleen tot succes leiden als uw organisatie een begrijpelijke evaluatie, analyse, beoordeling en verbetering van de activiteiten mogelijk maakt.

Om werkelijk aan alle wettelijke voorschriften en verordeningen te kunnen voldoen en het overzicht te behouden, is het raadzaam een professioneel arbomanagementsysteem in te voeren op basis van een zogenaamd arbomanagementsysteem (OHSMS).

Een dergelijk managementsysteem voor de veiligheid op het werk, bijvoorbeeld gebaseerd op de internationaal erkende ISO 45001-norm, stelt u in staat de voorgeschreven voorschriften voor de veiligheid op het werk effectief en systematisch toe te passen. Tegelijkertijd kunt u aantonen dat u voldoet aan uw verplichtingen om uw bedrijf en werkplekken op een veilige en gezonde manier in te richten.

Het doel van een managementsysteem voor veiligheid en gezondheid op het werk is ook om de kwesties van veiligheid en gezondheid op het werk in overeenstemming te brengen met uw andere bedrijfsdoelstellingen. Immers, ondanks de inspanning die de invoering van een systematisch arbomanagementsysteem onvermijdelijk met zich meebrengt, kan uw winstgevendheid hierdoor duurzaam worden verhoogd.

Beroepsziekten en arbeidsongevallen leiden immers tot hoge kosten voor ondernemingen. Vooral in kleinere bedrijven kan dit leiden tot productiestops en vertraagde levertermijnen.

Kostenbesparingen zijn echter lang niet de enige reden waarom arbomanagement de moeite waard is, want:

• U verbetert uw bedrijfsvoering en bedrijfsprocessen.
• Het imago van uw bedrijf wordt verbeterd.
• De motivatie van werknemers wordt aantoonbaar verhoogd.
• Prestaties en productiviteit worden verhoogd.
• U versterkt de identificatie van werknemers met uw bedrijf.
• Uw concurrentievermogen neemt toe.

Net als andere managementsystemen volgt ISO 45001 het principe van het continue verbeteringsproces (CIP). Gezondheid en veiligheid op het werk beperkt zich dus niet tot het plannen en invoeren van maatregelen, maar richt zich op doelstellingen. Deze moeten worden bereikt en voortdurend worden bijgesteld, zoals duurzame gezondheid, motivatie en prestaties.

Invoering van een managementsysteem voor gezondheid en veiligheid op het werk

Bijna alle gebieden in het bedrijf zijn betrokken bij de invoering van een managementsysteem voor gezondheid en veiligheid op het werk. De verantwoordelijkheid voor het managementsysteem ligt bij het topmanagement, bij de implementatie ervan worden alle betrokken werknemers op alle niveaus in gelijke mate uitgedaagd. Als u een managementsysteem voor gezondheid en veiligheid op het werk wilt invoeren in overeenstemming met de ISO 45001-norm, is de volgende procedure effectief gebleken:

• Definieer doelstellingen: U moet doelstellingen voor veiligheid en gezondheid op het werk definiëren en deze integreren in de bedrijfsstructuur en -cultuur. Om dit te doen, is het noodzakelijk om deze doelstellingen aan de verantwoordelijke werknemers mee te delen om de basisprincipes van veiligheid en gezondheid op het werk in hun gedachten te verankeren. Een dergelijk proces zal echter niet werken zonder dat het management en de leidinggevenden "het goede voorbeeld geven".
• Organisatie vastleggen: De Duitse wet op de veiligheid en gezondheid op het werk vereist de oprichting van een organisatie die consequent werkt aan het bereiken van de doelstellingen op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk. In dit verband is het de plicht van de werkgever om de taken op het gebied van het arbeidsveiligheidsmanagement toe te wijzen en verantwoordelijke, competente personen aan te wijzen. In de taakverdeling wordt schriftelijk vastgelegd welke bevoegdheden de persoon heeft.

• Comité voor veiligheid en gezondheid op het werk: Bij de uitvoering van de arbo-eisen zijn fabrieksgroepen die onder deskundig toezicht van bijvoorbeeld een bedrijfsarts werken aan de uitvoering van maatregelen in de praktijk succesvol gebleken.
• Definiëren van de procesorganisatie: Door de procesorganisatie te definiëren, kunt u uw initiatieven relatief eenvoudig in de praktijk brengen.
• Meten van succes: Evalueer met regelmatige tussenpozen zowel de geschiktheid van de genomen maatregelen als de geschiktheid en effectiviteit ervan.
  - Is er in uw bedrijf iets veranderd op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk?
  - Hebben deze veranderingen gevolgen voor de gezondheid en het leven van uw werknemers?
  - Zijn de genomen maatregelen op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk voldoende om uw werknemers tegen schade te beschermen of moeten er in het bedrijf verdere beschermende maatregelen worden genomen?

Beheer van gezondheid en veiligheid op het werk met ISO 45001 - een gecertificeerd systeem

Met ISO 45001, de internationale norm voor veiligheid en gezondheid op het werk, kunnen veiligheid en gezondheid op het werk effectief worden geïntegreerd in de dagelijkse praktijk. De norm formuleert alle eisen waaraan uw bedrijf moet voldoen op het gebied van het beheer van veiligheid en gezondheid op het werk. Tegelijkertijd reikt hij u geschikte instrumenten en maatregelen aan voor de praktische uitvoering.

ISO 45001 is in maart 2018 gepubliceerd en vervangt daarmee op 30 september 2021 volledig de eerder gebruikte Britse norm BS OHSAS 18001. Het is waar dat veel gebieden van de internationale norm al werden gedekt door OHSAS 18001. Er zijn echter ook belangrijke afwijkingen of aanvullingen in sommige gevallen.

Met ISO 45001 wordt bijvoorbeeld steeds meer aandacht besteed aan het gunnen van opdrachten aan onderaannemers en het uitbesteden van diensten aan externe bedrijven. Dit betekent dat niet alleen de werknemers van de eigen organisatie moeten worden betrokken bij de maatregelen voor veiligheid en gezondheid op het werk, maar ook externe werknemers.

Met de ISO 45001-certificering krijgt u het bewijs dat u zorgt voor voldoende veiligheid op de werkplek en daarmee voldoet aan uw maatschappelijke verantwoordelijkheid. U bewijst namelijk dat u er alles aan doet om de kans op ongevallen, letsel en werkgerelateerde ziekten bij uw medewerkers aantoonbaar te minimaliseren.

Zoals alle nieuwe normen voor managementsystemen is ISO 45001 gebaseerd op de Structuur op hoog niveau (HLS). Hierdoor hebben alle normen een uniforme structuur en een vergelijkbare kerninhoud. Dit geldt bijvoorbeeld voor de context van het bedrijf. Bovendien wordt met name de verantwoordelijkheid van het topmanagement benadrukt.

Certificering wordt alleen uitgevoerd door onafhankelijke, geaccrediteerde inspectie-instellingen zoals DQS. Hierbij stelt een onafhankelijke auditor vast of uw bedrijf aan alle normeisen voldoet.

Gezondheid en veiligheid op het werk: De voordelen in een oogopslag

Zoals veel landen kent Duitsland al zeer strenge wetten op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk. Toch is het raadzaam om een professioneel managementsysteem voor veiligheid en gezondheid op het werk in te voeren. De gestructureerde aanpak die een dergelijk managementsysteem mogelijk maakt, helpt uw organisaties om de wettelijke vereisten in de interne processen te integreren. Op deze manier zal uw arbomanagementsysteem op vele manieren voordeel opleveren:

U brengt tekortkomingen op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk aan het licht: Een arbomanagementsysteem helpt tekortkomingen aan het licht te brengen en te elimineren. Certificering dient als onafhankelijk, neutraal bewijs van het voorkomen van bedrijfsongevallen of veiligheidsincidenten.

Versterk de gezondheid en motivatie van uw werknemers: Met een gestructureerd managementsysteem voor gezondheid en veiligheid op het werk kunt u de gezondheid van uw bedrijf aanzienlijk verbeteren. Fysieke en mentale stress worden immers tot een minimum herleid, wat resulteert in een hogere motivatie en minder ziekmeldingen.

U hebt meer rechtszekerheid: Compliance heeft ook invloed op de gezondheid en veiligheid op het werk. Met een ISO 45001-certificering kunt u beter voldoen aan wettelijke verplichtingen en daarmee uw juridische zekerheid versterken. U vermindert namelijk het aansprakelijkheidsrisico en het gevaar van hoge vervolgkosten.

U behaalt concurrentievoordelen: Met een certificering laat u niet alleen zien dat u veiligheid en gezondheid op het werk belangrijk vindt, maar garandeert u daarmee ook de naleving van belangrijke normen. Vooral in tijden van een groot tekort aan geschoolde arbeidskrachten is dit een belangrijk pluspunt als werkgever in de race om geschoolde arbeidskrachten.

U kunt kosten besparen en uw productiviteit verhogen: Gestructureerd gezondheidsmanagement verlaagt uw ziektecijfers aanzienlijk. Niet alleen kunt u geld besparen, maar u kunt ook een constante productiviteit bereiken met minder bedrijfsonderbrekingen.

U verbetert het veiligheidsbewustzijn van uw personeel: ISO 45001-certificering sensibiliseert uw werknemers voor gezondheids- en veiligheidskwesties. Dit komt omdat de norm de actieve betrokkenheid van werknemers vereist.

DQS: Eenvoudig gebruik maken van kwaliteit.

DQS is uw competente partner als het gaat om ISO 45001-certificering. Onze professionele auditors begeleiden u met ervaring en deskundigheid tijdens alle fasen van het certificeringsproces - inclusief gecombineerde audits van geïntegreerde managementsystemen. Zij zorgen voor een vlotte auditplanning, efficiënte audituitvoering en zinvolle auditrapporten.

Ook u kunt vertrouwen op een door DQS gecertificeerd arbomanagement en daarmee op een bijzonder effectief instrument voor de verdere ontwikkeling van uw managementsysteem. Op deze manier verwerft u een intensievere kennis en een dieper inzicht in uw organisatie.