Herziening ISO 9001:2015 pas eind 2026

INHOUD

• Focus op een hoogwaardige herziening
• Herziening van ISO 9001: nieuwe en gewijzigde eisen
• Herziening van ISO 9001: mijlpalen tot nu toe
• Verklaringen van deskundigen
• Video: Online discussie over het onderwerp risico
• De ISO 9001-herziening van 2015
• Herziening van ISO 9001 - een korte samenvatting
• DQS - Kwaliteit eenvoudig inzetten

Focus op een herziening van hoge kwaliteit

Deze beslissing werd genomen omdat de huidige staat van het document niet rijp genoeg werd geacht voor de volgende stap - publicatie als een Draft International Standard (DIS). TC176 SC2 WG 29 zal daarom een Committee Draft 2 (CD2) opstellen en dit voorleggen voor een volgende commentaarronde.

"Deze stap is nodig om kwesties aan te pakken die nog verduidelijking behoeven," legt Thomas Votsmeier uit, hoofd standaardisatie bij DGQ, lid van de ISO-commissie en technisch hoofd van de overeenkomstige spiegelcommissie bij DIN."Deze hebben enerzijds betrekking op de harmonisatie van de termen en principes van ISO 9000 met de vereisten van ISO 9001, en anderzijds op het garanderen van een eenduidig en correct gebruik van de ISO Annex SL Harmonized Structure specificatie."

Het herziene projectplan verlengt de oorspronkelijke duur van 24 maanden naar 36 maanden. De publicatie van de herziene norm staat nu gepland voor het najaar van 2026.

Wat experts willen van de herziening

De streefdatum voor een herziene ISO 9001 is momenteel eind 2025. De verwachtingen voor een herziene QM-norm die rekening houdt met de onderwerpen van vandaag en morgen bestaan al. We hebben gevraagd.

De risicogebaseerde benadering is een terugkerend thema in ISO 9001 sinds de herziening van 2015, omdat het een kerntaak is van het kwaliteitsmanagementsysteem om een preventieve werking te hebben. In de huidige versie van de norm speelt ook het meewegen van kansen een rol. Helaas is dit in de praktijk nauwelijks geïmplementeerd, zoals blijkt uit mijn huidige onderzoeksproject: Opportunity management wordt systematisch verwaarloosd. Toch zijn de globale parameters van wat kwaliteit kan en moet bereiken de afgelopen tien jaar snel veranderd. Een organisatie die niet alleen wil overleven, maar ook wil profiteren van de soms chaotische omstandigheden van de VUCA*-wereld en haar relevante stakeholders tevreden wil stellen, moet ook haar kansen beheren.

Als onderdeel van TG 4 (Future Topics "Risk") ontdekten we dat dit geldt voor organisaties over de hele wereld. Het daaruit voortvloeiende TG 4 "Risk Paper" stelt daarom voor om risico's en kansen op te vatten als twee verschillende concepten voor het omgaan met verandering, en om ze systematisch van elkaar los te koppelen. Op kansen gebaseerd denken zou dan bestaan naast op risico's gebaseerd denken. Dit idee wordt momenteel controversieel besproken in de context van de herziening van ISO 9000 en 9001.

Naar mijn mening zou de herziening van ISO 9000 en ISO 9001 er baat bij hebben om de lat voor het omgaan met risico's en kansen hoger te leggen. Een organisatie die zich wil positioneren voor de toekomst kan namelijk niet om de gerichte definitie en beheersing van geïntegreerd risico- en kansenbeheer (IRCM) heen. Een IRCM gaat veel verder dan wat vandaag in organisaties te vinden is. Mocht de herziening van de standaard de weg vrijmaken, dan zou zelfs het topmanagement hier direct van profiteren: Door betere, gecoördineerde beslissingsmodellen die snellere en passendere beslissingen voor bedrijfsspecifieke acties mogelijk maken.

*HetVUCA-model beschrijft de veranderingen in de wereld van vandaag. Het acroniem VUCA staat voor Volatiliteit, Onzekerheid, Complexiteit en Ambiguïteit.

Bij de herziening van ISO 9001 zal de focus op belanghebbenden ongetwijfeld worden uitgebreid met een gebruikersoriëntatie van het managementsysteem. In de kern bevat een kwaliteitsmanagementsysteem een informatiemodel dat de verschillende aspecten, processen en hulpmiddelen met elkaar verbindt. Deze essentiële informatie, methoden en processen moeten op een gebruikersgerichte manier beschikbaar worden gemaakt voor de verschillende gebruikersgroepen in de organisatie. De structuur van het managementsysteem mag alleen gebaseerd zijn op de afzonderlijke secties van de norm als de organisatie dit toestaat. Anders moet het worden aangepast om gerichte informatie te garanderen.

Naast interne audits en de jaarlijkse directiebeoordeling moeten managers en proceseigenaren nog meer verantwoordelijk worden gehouden door onafhankelijke verificatie van de effectiviteit van een managementsysteem. Kengetallen en stresstests kunnen hiertoe bijdragen en niet alleen de prestaties van de organisatie aantonen, maar ook die van de lokale managementsysteemcomponent. Het is van cruciaal belang dat het managementsysteem wordt uitgesplitst en op een systematische en controleerbare manier wordt toegepast op elk afzonderlijk gebied.

De doelstelling om te voldoen aan de eisen van de klant is een kernaspect van ISO 9001. Naast het verzamelen en evalueren van klanteneisen, kan de klant zich nu ook laten gelden in processen. Terwijl externe leveranciers bij de laatste herziening van de norm meer gedetailleerde eisen kregen, is de klant misschien nog relevanter als het gaat om integratie in processen, leren van fouten en delight-factoren. "Klantervaring" is hier het relevante modewoord.

Dit roept verschillende vragen op: In welke mate is de klant geïntegreerd in de processen, procesbeschrijvingen en swimlanes? Welke klantervaringen hebben klanten op de touchpoints en in de communicatie met het bedrijf? Welke fouten maken klanten en hoe kunnen deze worden hersteld? Hoe kunnen we de klant echt betrekken als onderdeel van CIP? Is er een systeem voor het beheer van klantideeën?

Hebt u antwoorden op al deze vragen? Zo ja, dan is uw bedrijf zeker "customer savvy". Al in 2011 werden dergelijke aspecten gepresenteerd in de Duitse DIN SPEC 77224 - Achieving customer delight through service excellence". Ik denk dat dit een nuttige gids is om de klant te betrekken en de organisatie onder de loep te nemen.

Het is ook belangrijk om stil te staan bij de rol van medewerkers in dit proces. Zoals in DIN SPEC 77224 staat, kunnen enthousiaste medewerkers klanten vaak inspireren. Als het onderwerp klantervaring wordt overwogen voor herziening van de norm, dan is dat waarschijnlijk vanwege de impact die het kan hebben op het bredere managementsysteem.

Als onderdeel van de discussie over wat de herziening van ISO 9001:2015 zal bevatten, wordt er altijd gespeculeerd over welke duurzaamheidsonderwerpen en verificatie-eisen in de norm zullen worden opgenomen. Feit is dat afgezien van het onderwerp "klimaatverandering", dat in sectie 4 van de norm is opgenomen via de nieuwe "geharmoniseerde structuur" voor managementsystemen, er geen andere duurzaamheidsonderwerpen zullen worden toegevoegd. Het valt nog te bezien welke praktische gevolgen dit zal hebben. Het toepassingsgebied van ISO 9001:2025 heeft een andere focus en ik verwacht daarom dat er geen andere impact zal zijn dan een duidelijke verklaring.

Verder zijn er geen andere productgerelateerde duurzaamheidsonderwerpen in de ontwerpherziening. Dit is ook niet nodig, aangezien de relevante duurzaamheidseisen voor producten en diensten al zijn opgenomen in paragraaf 8.2. Hoewel wettelijke eisen, bijvoorbeeld over MVO-rapportage, bindend zijn voor alle bedrijven, hebben ze geen betrekking op het toepassingsgebied van de norm en spelen ze hier dus geen rol.

ISO 9001 blijft daarom een norm die zich richt op kwaliteitsmanagement en wordt niet verwaterd door andere eisen die geen betrekking hebben op het toepassingsgebied.

Mijn verwachting van de herziening van ISO 9001:2015 is dat de conversie-inspanning voor organisaties wordt geminimaliseerd en tegelijkertijd een verbeterde, aantoonbare implementatiekwaliteit wordt bereikt. De herziening van de kwaliteitsmanagementnorm moet helpen om wereldwijd de aandacht voor kwaliteit te intensiveren, effectievere en milieuvriendelijkere processen in te richten en de klanttevredenheid verder te verhogen.

We verwelkomen het feit dat de herziening zich richt op geselecteerde "opkomende trends" die cruciaal zijn voor een kwaliteitsmanagementsysteem. Dit houdt in dat nieuwe technologieën en bedrijfsmodellen worden geïntegreerd in de vereisten om te voldoen aan toekomstige eisen van de markt.

Ondanks de aanpassingen moet ISO 9001 een generieke norm blijven die wereldwijd toepasbaar is op organisaties van verschillende sectoren en groottes. Deze aanpak maakt een uniforme, betrouwbare beoordeling van kwaliteitssystemen mogelijk en schept vertrouwen bij klanten en zakenpartners.

Processen, hun verwachte resultaten en volgorde, evenals middelen moeten worden bepaald en de beschikbaarheid ervan moet worden gegarandeerd. Passen deze vereisten van ISO 9001:2015 nog in de wereld van vandaag en vooral morgen, waarin flexibiliteit, veerkracht, wendbaarheid en verandering steeds belangrijkere criteria voor succes zijn? Mijn antwoord is: ja en nee, of beter gezegd: het hangt af van de organisatie of het bedrijfsonderdeel. Serviceproviders en servicegebieden in organisaties moeten vooral wendbaar en flexibel werken. Kan de uitkomst van een proces worden gepland of bepaald? Nee, vaak niet. Hiermee moet rekening worden gehouden bij de herziening van ISO 9001.

Veerkracht en wendbaarheid van de organisatie bij nieuwe normeisen zijn zinvol, maar op zichzelf niet voldoende. Eisen moeten worden vastgesteld met betrekking tot een bedrijfscultuur gebaseerd op vertrouwen in plaats van macht en controle, een cultuur van positief leiderschap en verandering, en het duurzame gebruik van de mogelijkheden die digitalisering biedt.

Bovendien zijn personeelsintensieve gebieden die niet gemakkelijk gedigitaliseerd of door AI vervangen kunnen worden, in het bijzonder blootgesteld aan de gevolgen van demografische en bevolkingsveranderingen en de radicaal veranderde verwachtingen van de jongere generatie. Personeel is daarom een van de essentiële risico's die ISO 9001 met aanvullende eisen zou moeten aanpakken.

ISO 9001 wordt toch herzien. En waarom niet?

Ik ben eigenlijk tegen een herziening. En ik ben niet de enige, want bij de beslissende stemming van de technische commissie ISO/TC 176 SC2 in de zomer van 2023 waren er 25 stemmen tegen. Maar ook 36 stemmen voor. 36 is meer dan 25, dus de beslissing is genomen en we gaan nu nadenken over de 36 commissieleden die vinden dat een herziening essentieel is. Wat is hun drijfveer?

Er zijn inderdaad verschillende onderwerpen die integratie waardig, misschien zelfs noodzakelijk vinden. Dit zijn - op zijn minst - "aanpassingen met betrekking tot veerkracht, ketenbeheer, verandermanagement, duurzaamheid, omgaan met risico's [en] organisatorische kennis". Op basis van wat ik sinds 2015 heb geleerd, vraag ik me af: nog meer focus op "risico's"? Naar mijn mening is dit onderwerp vrij prominent aanwezig in de huidige standaard. Dat het in de praktijk niet op dezelfde manier wordt behandeld, tja, dat is niet echt de schuld van de standaard. Maar wat wel verrassend is, is dat er geen extra, verhoogde, misschien zelfs scherpere focus is op "kansen"?

Kansen?

Kansen! Een onderwerp dat onder de norm valt en nauwelijks aanwezig is in de dagelijkse praktijk. We zijn zo druk bezig met onszelf te verdedigen tegen risico's, d.w.z. onszelf te verdedigen tegen wat we zouden kunnen verliezen, dat we geen tijd meer hebben om te kijken naar kansen, d.w.z. wat we zouden kunnen winnen. Vanuit mijn oogpunt zou dat een onderwerp zijn om ons op te richten. De toekomst wordt vooral bepaald door het benutten van kansen. Als we ons alleen richten op risico's - hoe noodzakelijk ook - houden we in de eerste plaats de status-quo in stand. De status quo behouden in een zeer dynamische context? Dat is even moeilijk als gevaarlijk!

In deze context kunnen we ons afvragen in hoeverre de focus op "duurzaamheid" een bedreiging vormt voor het bestaande, het beproefde, het succesvolle ... en hoe dit zoveel mogelijk kan worden voorkomen. We kunnen deze vraag stellen. Misschien eraan toevoegen: "Wat is het volgende?"

Maar zou het niet ook mogelijk zijn om te vragen welke kansen er in dit onderwerp te vinden zijn? Niet kansen in de zin van "nog meer", "nog goedkoper" en "nog sneller". Misschien kan de vraag ook gesteld worden naar kansen voor huidige en toekomstige "belanghebbenden": niet alleen "status quo-kwaliteit", maar ook "toekomstige kwaliteit". En zijn onderwerpen als "kunstmatige intelligentie" niet van een verre horizon rechtstreeks onze eigen tijd binnengesneld? En hier zijn ze dan. En wat nu?

ISO 9001 wordt herzien! Ik ben er nu toch voor. Maar de herziening zal niet gemakkelijk zijn. Maar ja, wat is er gemakkelijk aan kwaliteitsmanagement? Tenminste als je het begrijpt en er op de juiste manier gebruik van maakt.

De ISO 9001 herziening van 2015

De "grote herziening" van ISO 9001:2015 voor kwaliteitsmanagementsystemen was destijds het gesprek van de dag: de context van de organisatie, het rekening houden met relevante belanghebbenden, de focus op de verantwoordelijkheid van het topmanagement, de kennis van de organisatie en de op risico's gebaseerde aanpak zijn slechts enkele van de sleutelwoorden waarachter een aanzienlijk potentieel voor verbetering van de bedrijfspraktijk schuilgaat.

De toen nieuwe, geharmoniseerde basisstructuur (High Level Structure HLS) en de nieuwe vereisten vereisten in veel gevallen een heroverweging. Naast grote veranderingen bevatte de herziening van ISO 9001 destijds ook talloze kleine verbeteringen die bedrijven helpen om hun managementsysteem klaar te maken voor de toekomst.

Herziening van ISO 9001 - een korte samenvatting

De herziening van ISO 9001 is uitgesteld tot 2026 en belangrijke onderwerpen zoals ethiek en integriteit, visie, missie en waarden, kwaliteitscultuur en het managen van kansen en risico's zullen een belangrijke rol spelen bij de herziening. Daarnaast zal de structuur van de norm worden aangepast aan de "Geharmoniseerde Structuur" om een betere afstemming met andere managementsysteemnormen mogelijk te maken. Verduidelijking van specifieke eisen, met name in de verklarende bijlage, is ook gepland. Deze punten illustreren het belang van zorgvuldige planning en implementatie van de herziening om een degelijke en toekomstgerichte versie van de norm te ontwikkelen. ISO 9000 (Kwaliteitsmanagementsystemen - grondbeginselen en woordenschat) en ISO 19011 (Richtlijnen voor het auditen van managementsystemen) zijn ook in de herziening opgenomen.

DQS - de juiste partner vanaf het begin

DQS werd in 1985 opgericht als Duitslands eerste certificeringsinstantie. Sindsdien zijn we één van 's werelds toonaangevende audit- en certificatie-experts. De oprichtingspartners DGQ (Deutsche Gesellschaft für Qualität e. V.) en DIN (Deutsches Institut für Normung e. V.) zijn belangrijke partners voor training en bijscholing en voor standaardisatiewerkzaamheden.

We zijn actief betrokken bij commissies en organen namens onze klanten en brengen onze vakkennis in bij onze audits. Onze claim begint waar auditchecklijsten eindigen. Geloof ons op ons woord.

Vertrouwen en deskundigheid

Onze teksten en brochures zijn uitsluitend geschreven door onze normexperts of auditors met een lange staat van dienst. Als je vragen hebt over de inhoud van de tekst of onze diensten aan onze auteur, horen we graag van je.