Op 11 juni 2021 was het eindelijk zover: het Duitse parlement heeft de Supply Chain Due Diligence Act (LkSG) aangenomen. De wet, ook bekend als de Supply Chain Act en de Due Diligence Act, zal op 1 januari 2023 in werking treden. Hieronder vindt u alles wat u moet weten over de aanstaande wet.

Achtergrond

Was de naamgeving bedoeld om een ironische toespeling te maken op de lengte van de debatten die hebben plaatsgevonden? Waarschijnlijk niet - maar het staat buiten kijf dat de wet een moeizame bevalling was. Al op 10 februari 2019 berichtte de nieuwssite TAZ over een voorstel voor een zogenaamde waardeketenwet, opgesteld door het Duitse ministerie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (BMZ) onder leiding van Gerd Müller. Deze wet zou bedrijven verplichten om maatregelen te nemen ter bescherming van de mensenrechten in de waardeketen - de zogenaamde human rights due diligence.

De plannen waren nog maar net bekendgemaakt of er barstte een verhit debat los: Hebben bedrijven in Duitsland überhaupt wel invloed op wat er in hun toeleveringsketen gebeurt? Zal een dergelijke wet leiden tot concurrentienadelen ten opzichte van andere landen? Moeten milieueffecten worden opgenomen?

De LkSG die nu is aangenomen, is een compromis:

  • Enerzijds betekent de wet niets minder dan een verschuiving van vrijwillige bedrijfsverantwoordelijkheid naar wettelijk verplichte zorgvuldigheidseisen.
  • Anderzijds zijn de eisen aanzienlijk afgezwakt, bijvoorbeeld wat het toezicht op indirecte leveranciers betreft. Ook wettelijke aansprakelijkheid ontbreekt.

In dit artikel vatten we graag de belangrijkste punten samen.

De belangrijkste punten in het kort

De eisen van de LkSG zijn eigenlijk niet nieuw: ze zijn gebaseerd op de Guiding Principles on Business and Human Rights van de Verenigde Naties, die al in 2011 werden gepubliceerd. In Duitsland is in 2016 op basis van deze Guiding Principles het National Action Plan on Business and Human Rights (NAP) vastgesteld.

De vijf kernelementen van due diligence.

  1. Er is een openbare beleidsverklaring over de eerbiediging van de mensenrechten
  2. Er is een proces voor het identificeren van feitelijke en potentiële nadelige gevolgen voor de mensenrechten (risicoanalyse).
  3. Er zijn passende risicobeperkende maatregelen genomen en de doeltreffendheid ervan is gecontroleerd.
  4. Er wordt gerapporteerd.
  5. Het bedrijf stelt een klachtenmechanisme in of neemt eraan deel.

Voor bedrijven die zich al aan de UN Guiding Principles hebben geconformeerd, zijn geen significante aanpassingen nodig. Bedrijven die nog niet aan de Guiding Principles en de NAP-eisen hebben voldaan, maar wachten op de uitkomst van de wetgevingsinitiatieven, moeten snel handelen - anders riskeren ze niet alleen rechtszaken en boetes, maar ook reputatieschade en verstoring van de toeleveringsketen.

Welke bedrijven zullen worden getroffen?

De Supply Chain Act zal vanaf 1 januari 2023 van toepassing zijn op bedrijven met 3000 werknemers of meer. Vanaf 1 januari 2024 zal de Supply Chain Act van toepassing zijn op bedrijven met 1000 of meer werknemers. Er zij op gewezen dat voor het aantal werknemers alleen rekening zal worden gehouden met werknemers die in Duitsland werken en werknemers die in het buitenland zijn gedetacheerd. Voor buitenlandse ondernemingen die een filiaal in Duitsland hebben, geldt de wet alleen als zij het reeds genoemde aantal werknemers in Duitsland overschrijden.

Ondernemingen die niet rechtstreeks door de LkSG worden getroffen, doen er echter goed aan zich toch aan de vereisten te houden. Ten eerste valt een toename van vragen van klanten en door klanten geïnitieerde controlemaatregelen te verwachten. Ten tweede bestaat ook de mogelijkheid dat het toepassingsgebied zal worden uitgebreid als gevolg van wetgevingsinitiatieven van de EU (zie hieronder).

Wat wordt van de betrokken ondernemingen verlangd?

De LkSG beschrijft een inspanningsverplichting, niet een verplichting om te slagen. Dit betekent: bedrijven hoeven niet te garanderen dat in hun toeleveringsketens geen mensenrechten worden geschonden of dat milieuverplichtingen niet worden nagekomen. Zij moeten veeleer kunnen aantonen dat zij zich hebben ingespannen om risico's vast te stellen en weg te nemen, dat er klachtenmechanismen zijn en dat er waar nodig corrigerende maatregelen worden genomen.

Volgens de LkSG moeten bedrijven hun hele toeleveringsketen in het oog houden, maar er wel stapsgewijs verantwoordelijk voor zijn. Dit betekent dat Duitse bedrijven in eerste instantie alleen verantwoordelijk zijn voor hun directe leveranciers, niet voor de leveranciers van de leveranciers.

Indien een bedrijf echter kennis krijgt van een misstand in zijn toeleveringsketen, zal het verplicht zijn corrigerende maatregelen te nemen. Zodra kan worden aangetoond dat een Duits bedrijf op de hoogte was van mensenrechtenschendingen in de toeleveringsketen maar geen actie heeft ondernomen, kunnen zware boetes worden opgelegd. Bovendien kunnen bedrijven tot drie jaar lang worden uitgesloten van openbare aanbestedingen.

Het Bundesamt für Wirtschaft und Ausfuhrkontrolle (Bafa) zal de controle op zich nemen. De instantie krijgt een "stevig mandaat" en kan dus ter plaatse inspecties uitvoeren en sancties opleggen, aldus minister van Arbeid Hubertus Heil.

Daarnaast moeten niet-gouvernementele organisaties en vakbonden in de toekomst de mogelijkheid krijgen om namens buitenlandse werknemers rechtszaken aan te spannen tegen mensenrechtenschendingen. Voorheen konden benadeelden zelf procederen, maar dat mislukte in de praktijk vaak vanwege de leefomstandigheden.

Wat dit betekent voor de rechtspraak op
EU-niveau

Ook op EU-niveau wordt gewerkt aan een verordening betreffende zorgvuldigheid op het gebied van mensenrechten. Momenteel dringt het EU-parlement er bij de Commissie op aan om een verordening voor de hele EU op te stellen. De druk van Duitsland, de grootste economie in de Unie, zou dit proces echter kunnen versnellen. Aangezien de LkSG pas in 2023 in werking treedt, is het zelfs mogelijk dat de Duitse wetgeving al aan de verwachte EU-verordening moet worden aangepast voordat de LkSG zelfs maar in werking treedt.

Hoe DQS u kan ondersteunen:

Als onafhankelijke certificatie- en auditdienstverlener kunnen wij uw due diligence processen op de volgende manieren ondersteunen:

  • Gap-analyse en validatie van uw due diligence processen.
  • Mensenrechten evaluaties
  • Audits op naleving van sociale en milieunormen
  • Audits bij leveranciers over de hele wereld
  • Opleiding en capaciteitsopbouw
  • Onderzoeken van duurzaamheidsrapportages
Auteur
Dr. Thijs Willaert

Dr. Thijs Willaert is hoofd Marketing & Communicatie voor de segmenten Duurzaamheid en Voedselveiligheid. Hij is ook auditor voor de externe audit van duurzaamheidsrapporten. Zijn interessegebieden zijn duurzaamheidsmanagement, duurzaam inkopen en de digitalisering van het auditlandschap.

Loading...