Energiemanagementsysteem volgens ISO 50001

Inhoud

• Wat is een energiemanagementsysteem? Een definitie
• Wat is een energiemanagementsysteem volgens ISO 50001?
• Waarom is een energiemanagementsysteem nuttig?
• Wetten, belastingen en subsidies - uw energiebeheer, uw verplichtingen en uw voordelen
• Energiemanagementsysteem - de voordelen in een oogopslag
• DQS: Simply leveraging Quality.

Energiemanagement is een belangrijk onderdeel van de verschillende energie-efficiëntiestrategieën van de Europese Unie en de Duitse overheid. Door het gebruik ervan komt waardevolle knowhow direct bij de bedrijven terecht. Want met behulp van de daarin genoemde maatregelen kunt u uw energiebesparingspotentieel identificeren, het energieverbruik aanzienlijk verlagen en de energie-efficiëntie verhogen. De soms enorme kostenbesparingen die uit een systematisch energiebeheer voortvloeien, kunnen uw concurrentievermogen vergroten.

Veel bedrijven vertrouwen hiervoor tegenwoordig op de internationaal erkende norm ISO 50001:2018. Met behulp van de specificaties die de norm biedt, kunt u alle maatregelen in uw organisatie die leiden tot een efficiënter energiegebruik systematisch controleren en verbeteren.

Lees hieronder meer over de voordelen van de implementatie van een professioneel energiemanagementsysteem, hoe u potentiële besparingen kunt identificeren en wie u kan helpen als u uw succesvolle inspanningen op dit gebied wilt laten certificeren.

Wat is een energiemanagementsysteem? Een definitie

Door een energiemanagementsysteem, kortweg EnMS, te implementeren, maakt u energiebesparing tot een van uw belangrijkste duurzaamheidsdoelstellingen. Met een energiebeheersysteem kunt u namelijk uw energieverbruik nauwkeurig analyseren, gerichte maatregelen voor de optimalisatie ervan initiëren en deze voortdurend verder ontwikkelen. Op de juiste manier gebruikt, kunt u op deze manier uw energieverbruik - en dus ook uw kosten en CO₂-uitstoot - verminderen.

Daartoe is het noodzakelijk alle informatie over exploitatie, verbruik en kostengegevens, zoals elektriciteits-, gas- of stadsverwarmingsrekeningen, te verzamelen en (meestal automatisch) vast te leggen. Deze energieanalyse biedt u de basis voor concrete energiebesparingsdoelstellingen op het gebied van verbruik en kostenreductie. U kunt zich bijvoorbeeld ten doel stellen om de komende jaren tien procent op uw elektriciteit te besparen.

Omdat elk bedrijf andere eisen stelt, hangt de opzet van een energiebeheersysteem in de praktijk af van de specifieke omstandigheden.

Er zijn verschillende maatregelen waaruit een professioneel energiebeheersysteem kan bestaan. U vindt hier enkele mogelijkheden:

• Planning: hierbij gaat het bijvoorbeeld om het analyseren van uw energieverbruik, het aanpassen van uw bedrijfsuren of zelfs het identificeren van machines met een hoog verbruik.
• Organisatorische maatregelen: het kan nodig zijn om veranderingen aan te brengen in uw workflow. Ook uw medewerkers moeten zo nu en dan zuiniger omgaan met energie - training en voortdurende motivatie om energie te besparen kunnen hier wonderen doen. Maar uw bedrijf kan ook veel energie besparen door machines te onderhouden en regelmatig een onderhoudsbeurt te geven.
• Beheer van de belasting: een efficiënt belastingsbeheer regelt uw stroomverbruik optimaal en voorkomt zo kostenintensieve belastingspieken. Dit houdt in dat de curven van uw stroomverbruik worden geregistreerd (basisbelasting, gemiddelde belasting, piekbelasting). Hoge belastingspieken bij piekbelasting zijn duur. Als u ze vaststelt, kunt u tegenmaatregelen nemen.
• Technische maatregelen: controleer bijvoorbeeld het gebruik van warmteterugwinning, neem de regeling en besturing van apparatuur onder de loep, of gebruik energiezuinige motoren.

Als u steeds de factoren in het oog houdt die voor u relevant zijn, kan de hele infrastructuur van uw organisatie energie-efficiënt worden gemaakt. U krijgt een beter overzicht van uw processen en het bijbehorende energieverbruik, waardoor u sneller en op een duurzame manier verbetermaatregelen kunt afleiden.

De internationale norm ISO 50001 biedt u hierbij ondersteuning. Deze norm specificeert alle relevante eisen voor een efficiënt energiebeheer voor organisaties van elke omvang en in alle sectoren. Niet alleen grote ondernemingen, maar ook kleine en middelgrote ondernemingen hebben baat bij een systematische verbetering van energiegerelateerde prestaties. Als u aan alle eisen van de norm voldoet, kunt u uw energiebeheersysteem laten certificeren - bijvoorbeeld door de audit- en certificeringsspecialist DQS.

Wat is een energiemanagementsysteem volgens ISO 50001?

Met de norm ISO 50001 is in 2011 een internationale norm voor energiemanagementsystemen gecreëerd. De norm voor het managementsysteem is niet afgestemd op een specifieke branche en kan worden gebruikt door de meest uiteenlopende organisaties, overheden en bedrijven van elke omvang.

In Duitsland gebruiken bijna 7.000 bedrijven en openbare instellingen een gecertificeerd energiemanagementsysteem volgens ISO 50001. Wereldwijd zijn er ongeveer 20.000 bedrijven met een ISO 50001-certificaat (bron: ISO Survey 2020). Ongeveer 2.700 maken gebruik van alternatieve energie-efficiëntiesystemen. Er is echter nog een grote inhaalslag te maken.

Bij de implementatie van de norm is het de taak van uw organisatie om de eisen van de norm af te stemmen op de eigen behoeften, maatregelen te implementeren en het managementsysteem voortdurend te verbeteren. Om dit te doen, moet u interne en externe kwesties bepalen die een impact kunnen hebben op uw energiebeheer en inzicht krijgen in de verwachtingen van uw belanghebbende partijen.

Na een uitgebreide herziening is de internationale norm voor energiebeheer op 21 augustus 2018 opnieuw gepubliceerd. De Duitse versie DIN EN ISO 50001:2018-12 werd in december 2018 gepubliceerd door Beuth Verlag.

Naast de introductie van de zogenaamde "High Level Structure", die zorgt voor een hoge mate van compatibiliteit met andere managementsysteemnormen, zoals de milieunorm ISO 14001, legt de nieuwe versie nog meer nadruk op het optimale gebruik van uw energieverbruikende apparatuur en een efficiënter energiegebruik binnen uw gehele procesketen.

Bovendien verschaft de herziene norm meer duidelijkheid over de volgende punten:

• Meer aandacht voor de beoordeling en targeting van energie-intensieve gebieden ("Significant Energy Use", SEU)
• Grotere betrokkenheid van het topmanagement
• Intensieve overweging van risico's en kansen
• Preciezere energieplanningsprocessen, energieprestatie-indicatoren (EnPI) en energiebenchmark (EnB) om continue verbetering te kunnen bereiken.

Bovendien bevat de norm voor energiemanagement een aantal nauwkeurige definities, zoals de sleutelterm "verbetering van de energieprestatie".

Wat is de PDCA-cyclus?

ISO 50001 is ook gebaseerd op het continue verbeteringsproces dat bekend staat als de PDCA-cyclus (Plan-Do-Check-Act), die door elk bedrijf zou moeten worden toegepast, ongeacht type of omvang. Het is dus niet voldoende om één keer een energiebeheersysteem te implementeren. Uw doel moet de voortdurende verbetering en beheersing ervan zijn.

Deze aanpak wordt gerealiseerd door het zogenaamde PDCA-model. De fasen grijpen in elkaar en zorgen zo voor een constante beweging en verbetering.

• Plan: aan het begin is er altijd een energetische evaluatie. Hier definieert u uw uitgangspunt inclusief energieprestatie-indicatoren (EnPI's), strategische en operationele energiedoelstellingen en uw aanpak. Hier bepaalt u als het ware het energieverbruik van de verschillende bedrijfsonderdelen. Deze gegevens vormen de basis voor de daaropvolgende verbeteringsprocessen en maken het mogelijk om het potentieel voor verhoging van de energie-efficiëntie te identificeren.
• Do: in deze fase onderneemt u actie. U richt zich op verbeteringen en voert die door. Op basis van de resultaten van de energiebeoordeling definieert u indicatoren en doelstellingen voor de energieprestaties en stelt u actieplannen op om uw doelstellingen voor de verbetering van de energieprestaties te bereiken.
• Controleren: het is belangrijk om voortdurend de doeltreffendheid te controleren van de energiebeheersplannen die in de "Do"-fase zijn uitgevoerd. Om dit te doen, controleer en meet u nu kernprocessen die belangrijk zijn voor energiegerelateerde prestaties. Vergelijk vervolgens de resultaten met de eerder vastgestelde doelstellingen.
• Handel: splits de continue metingen op in rapporten. Dit geeft u de basis voor verdere stappen om uw energiemanagementsysteem te verbeteren.

Waarom is energiemanagement volgens ISO 50001 nuttig?

Nu duurzaamheid steeds belangrijker wordt in het dagelijkse bedrijfsleven, neemt ook de belangstelling voor professionele energiemanagementsystemen steeds verder toe. Energie- en CO₂-besparing komt immers ook ons klimaat en milieu in grote mate ten goede.

De afgelopen jaren is al een duidelijke verandering in het consumptiegedrag zichtbaar geworden. Niet alleen vanwege de hoge elektriciteitsrekeningen vertrouwen de meeste organisaties nu op moderne machines en apparatuur met een lager energieverbruik. In het algemeen is er vraag naar een efficiënte infrastructuur. In sommige industriële en commerciële sectoren met een zeer hoog elektriciteitsverbruik zijn bedrijven niet langer concurrerend zonder efficiënt energiegebruik.

Als u ook vertrouwt op een efficiënt energiemanagementsysteem, kunt u de energiekosten verder verlagen en zo uw eigen liquiditeit verhogen. Het totale bedrijfsresultaat van uw onderneming zal daardoor verbeteren. U krijgt immers een beter overzicht over processen en verbruik en kunt daaruit sneller en op een duurzame manier verbeteringsmaatregelen afleiden.

Met een ISO 50001-certificering geeft u uw bestaande of potentiële klanten en partners bovendien het vertrouwen dat uw organisatie zeer energiezuinig en klimaatvriendelijk is. Dit versterkt het vertrouwen in uw bedrijf en tegelijkertijd uw publieke imago. Een ander voordeel: met een certificering kunt u mogelijk financiële voordelen behalen, omdat u aanspraak kunt maken op belastingvoordelen.

Wetten, belastingen en subsidies - uw energiemanagement, uw verplichtingen en uw voordelen

Over het algemeen zijn bedrijven niet wettelijk verplicht om een effectief energiemanagement te voeren. De Duitse wet vereist echter bijvoorbeeld dat alle niet-KMO's (meer dan 250 werknemers of een jaaromzet van 50 miljoen euro of meer) een energieaudit uitvoeren overeenkomstig DIN EN 16247-1, die ten minste om de vier jaar moet worden herhaald. Als alternatief kunnen organisaties een energiemanagementsysteem invoeren overeenkomstig ISO 50001, wat vaak meer de moeite waard blijkt te zijn.

Energie-audit versus energiemanagementsysteem

In 2015 heeft de Duitse wet op energiediensten (EDL-G) voor het eerst energie-audits verplicht gesteld voor niet-MKB's. Deze energie-audit moet ten minste elke vier jaar plaatsvinden. Een uitzondering geldt voor bedrijven die beschikken over een energiemanagementsysteem volgens DIN EN ISO 50001. Deze zijn niet langer verplicht een energie-audit te laten uitvoeren.

Maar wat is nu precies het verschil?

• Energie-audit: bij een energie-audit worden uw energiegebruik en energieverbruik systematisch geïnspecteerd en geanalyseerd. Dit omvat zowel installaties, gebouwen als systemen met als doel het identificeren en rapporteren van uw energiestromen en het potentieel voor optimalisatie.
  DIN EN 16247-1 is echter geen managementsysteemnorm en maakt dus geen certificering mogelijk. Een energie-audit helpt u alleen om de huidige toestand van uw energieverbruik te evalueren. Het is echter niet de aanzet tot een continu verbeteringsproces.
• Energiemanagementsysteem: volgens ISO 50001 is een energiemanagementysteem "het geheel van onderling samenhangende of op elkaar inwerkende elementen voor de vaststelling van een energiebeleid en strategische energiedoelstellingen, alsmede processen en procedures om die strategische doelstellingen te bereiken".

De invoering biedt u dus een veilige en planbare hulp om aan alle eisen van de Duitse EDL-G te voldoen. De invoering van een managementsysteem is ook om fiscale redenen interessanter dan het uitvoeren van een energie-audit. Volgens §55 van de Duitse wet op de energiebelasting en §10 van de Duitse wet op de elektriciteitsbelasting kunnen niet-MKB's in de productiesector alleen profiteren van belastingvermindering als zij beschikken over een gecertificeerd energiemanagementsysteem.

Energiemanagementsysteem - de voordelen in een oogopslag

• Vermindering van de CO₂-uitstoot
• Effectieve bijdrage aan klimaat- en milieubescherming
• Blijvend lagere energiekosten
• Aanboren van veel onbenut potentieel voor energie-efficiëntie
• Meer vertrouwen bij klanten en partners
• Regelmatige toetsing van het systeem door getrainde, externe auditoren
• Optimale voorbereiding op mogelijke aanscherping van wetgeving
• Beveiliging van een goed werkend energie-inkoopsysteem
• Sensibilisering van uw medewerkers voor het thema energieverbruik en -efficiëntie
• Een ethisch verantwoord, maar toch geloofwaardig imago
• Verbetering van het concurrentievermogen
• Opening van nieuwe markten
• Vermijden van boetes
• Financiële voordelen door de piekbalancering of de speciale balanceringsregeling

DQS: Simply leveraging Quality.

Het doel van de implementatie van een effectief energiemanagementsysteem is de uiteindelijke certificering. Maar voordat de eigenlijke ISO 50001-certificering plaatsvindt, kunt u uw inspanningen laten beoordelen in een zogenaamde pre-audit. In dit proces onderzoekt een DQS-auditor of uw energiemanagementsysteem al voldoet aan alle normeisen en of u de certificering kunt behalen. Deze procedure is altijd nuttig als u uw managementsysteem hebt opgezet zonder de hulp van een consultant.

Met meer dan 35 jaar ervaring en de expertise van meer dan 2.800 auditors wereldwijd, zijn wij een vertrouwde partner aan uw zijde als het gaat om audits en certificeringen van managementsystemen. Onze in de sector ervaren auditors begeleiden u op professionele en competente wijze door het gehele certificeringsproces. Zij zorgen ook voor een vlotte auditplanning, de uitvoering van de audit en zinvolle auditrapporten.

Onpartijdigheid en objectiviteit zijn voor ons altijd essentiële elementen bij het uitvoeren van audits en certificeringen. Kenmerkend voor alle DQS-audits is dat een onafhankelijke branche-expert uw managementsysteem en de bijbehorende processen onder de loep neemt.

Om het vertrouwen in onze dienstverlening te versterken, nemen wij in onze certificeringen altijd de volgende basisprincipes mee:

• Vertrouwelijkheid
• Competentie
• Openheid
• Verantwoordelijkheid
• Onpartijdigheid
• Reactie op klachten
• Ethisch zakendoen

Ook u kunt vertrouwen op een DQS-certificatieaudit als een bijzonder effectief instrument voor de verdere ontwikkeling van uw managementsysteem. Op die manier verwerft u een diepere kennis van en inzicht in uw organisatie. Mocht u nog vragen hebben, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen. Wij verheugen ons op een gesprek met u.