Στο μέλλον, οι εταιρείες θα πρέπει να υποβάλλουν πιο ολοκληρωμένες εκθέσεις από ό,τι στο παρελθόν σχετικά με τις επιπτώσεις και τους κινδύνους των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων. Μπορεί να τους επιβληθούν κυρώσεις εάν δεν συμμορφωθούν με τις σχετικές απαιτήσεις δέουσας επιμέλειας. Τι πρέπει να κάνουν ήδη οι εταιρείες για να παραμείνουν ελκυστικοί επιχειρηματικοί εταίροι.

Loading...

Πώς οι εταιρείες μπορούν να διαχειριστούν τους κινδύνους βιωσιμότητάς τους

Από τους Michael Wiedmann (Norton Rose Fulbright) και Frank Graichen (DQS GmbH)

Πριν από περισσότερα από 20 χρόνια, οι πρώτες εταιρείες προσχώρησαν στο Παγκόσμιο Σύμφωνο του ΟΗΕ [1]. Εν τω μεταξύ, πρόκειται για τη μεγαλύτερη και σημαντικότερη πρωτοβουλία παγκοσμίως για την υπεύθυνη εταιρική διακυβέρνηση. Το όραμα του Οικουμενικού Συμφώνου του ΟΗΕ είναι μια χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμη παγκόσμια οικονομία που βασίζεται στις δέκα οικουμενικές αρχές του. Με την προσχώρησή τους, οι εταιρείες συμφωνούν να τηρούν τις δέκα αρχές και να υποβάλλουν ετησίως εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο και τα προβλήματα στην εφαρμογή των αρχών. Καθώς οι εκθέσεις βασίζονται σε εθελοντική αυτοαποκάλυψη και δεν υπόκεινται σε επαλήθευση, η σοβαρότητα αυτής της αναφοράς αμφισβητείται.

Το 2011, το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ [2] υιοθέτησε τις Κατευθυντήριες Αρχές για τις Επιχειρήσεις και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (Κατευθυντήριες Αρχές) [3], οι οποίες δημιούργησαν την υποχρέωση για τα κράτη μέλη να κατοχυρώνουν νομοθετικά τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά μήκος των εταιρικών αλυσίδων εφοδιασμού και να αποδεικνύουν πώς εκπληρώνουν αυτές τις υποχρεώσεις με υποχρεωτική υποβολή εκθέσεων.

Σχέδια δράσης σε 23 χώρες παγκοσμίως

Οι Κατευθυντήριες Αρχές αποτελούν το σημείο εκκίνησης για μια σειρά νόμων σε όλο τον κόσμο που έχουν απαιτήσει από τους νομοθέτες να απαιτούν από τις εταιρείες να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις αλυσίδες εφοδιασμού τους. Ο πρώτος τέτοιος νόμος ήταν ο νόμος της Καλιφόρνιας για τη διαφάνεια στις αλυσίδες εφοδιασμού το 2012 [4], ο οποίος με τη σειρά του αποτέλεσε το πρότυπο για τον νόμο του Ηνωμένου Βασιλείου για τη σύγχρονη δουλεία το 2015 [5].

Ενημέρωση: Νέα εξέλιξη σχετικά με τη νομοθεσία για την αλυσίδα εφοδιασμού.

Την Παρασκευή, 12 Φεβρουαρίου 2021, η γερμανική κυβέρνηση συμφώνησε τελικά στα βασικά σημεία για έναν νόμο για την αλυσίδα εφοδιασμού που θα εφαρμοστεί την 1η Ιανουαρίου 2023. Όπως μετέδωσε το γερμανικό ειδησεογραφικό πρόγραμμα "tagesschau.de" στις 12.02.2021, τα τρία εμπλεκόμενα υπουργεία "πέτυχαν μια σημαντική ανακάλυψη στη μακρά διαμάχη για έναν νόμο για την εφοδιαστική αλυσίδα σχετικά με τη συμμόρφωση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα περιβαλλοντικά πρότυπα.

Το ιστολόγιο DQS θα δημοσιεύσει σύντομα ένα άρθρο σχετικά με το σχεδιαζόμενο πεδίο εφαρμογής του νόμου και τις επιπτώσεις για τις εταιρείες για την εκπλήρωση της κοινωνικής τους ευθύνης κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Ταυτόχρονα, τόσο τα Ηνωμένα Έθνη [6] όσο και η ΕΕ [7] κάλεσαν τα μέλη τους να υιοθετήσουν εθνικά σχέδια δράσης (ΕΣΔ) [8 ] για την εφαρμογή των κατευθυντήριων αρχών. Στην έκκληση αυτή ανταποκρίθηκαν 23 χώρες παγκοσμίως, οι οποίες εκπόνησαν σχέδια δράσης με συγκεκριμένες εκκλήσεις προς τις τοπικές επιχειρήσεις [9]. Οι διεθνώς δραστηριοποιούμενες γερμανικές επιχειρήσεις οφείλουν συνεπώς να τηρούν όχι μόνο το ΕΣΔ της γερμανικής κυβέρνησης, αλλά και, κατά περίπτωση, τα ΕΣΔ των χωρών στις οποίες είναι παρούσες με θυγατρικές τους.

Ενώ οι πρώτοι νόμοι και οι απορρέουσες υποχρεώσεις ήταν ακόμη σχετικά μη δεσμευτικές για τις εταιρείες, τα τελευταία χρόνια έχουν θεσπιστεί περαιτέρω εθνικοί νόμοι, στη Γαλλία το 2017 [10] και στις Κάτω Χώρες το 2019 [11], οι οποίοι επιβάλλουν στις εταιρείες όχι μόνο υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων αλλά και υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας, η μη συμμόρφωση με τις οποίες μπορεί να επιφέρει κυρώσεις.

Επέκταση των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων

Στην ίδια κατεύθυνση σκέφτεται και η ΕΕ. Η οδηγία για την εταιρική κοινωνική ευθύνη (ΕΚΕ) [12] που εγκρίθηκε το 2014, η οποία υποχρεώνει περισσότερες από 6.000 εταιρείες σε ολόκληρη την Ευρώπη να υποβάλλουν επίσης εκθέσεις σχετικά με τις δραστηριότητές τους στον τομέα της βιωσιμότητας, βρίσκεται υπό αναθεώρηση από τον Φεβρουάριο του 2020 στο πλαίσιο διαβούλευσης. Αναμένεται ότι η υποχρέωση υποβολής εκθέσεων θα επεκταθεί στο μέλλον σε περισσότερες εταιρείες και θα γίνει πολύ πιο συγκεκριμένη. Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες θα αναγκάσουν τους προμηθευτές τους να παρέχουν τις απαιτούμενες πληροφορίες ακόμη περισσότερο από ό,τι πριν.

Ο επίτροπος Δικαιοσύνης της ΕΕ Didier Reynders ανακοίνωσε ότι το 2021 θα εκδοθεί ευρωπαϊκός νόμος για την εφοδιαστική αλυσίδα όσον αφορά τη συμμόρφωση με τα πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την προστασία του περιβάλλοντος [13]. Με την υιοθέτηση ενός τέτοιου νόμου για την αλυσίδα εφοδιασμού, οι εταιρείες πιθανότατα θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι έχουν κάνει ό,τι είναι ανάλογο με το μέγεθός τους και την αιτιώδη συμβολή τους για την πρόληψη ή τον μετριασμό των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή της ζημίας στο περιβάλλον. Εάν δεν προσκομίσουν αποδείξεις για την ανάλυση κινδύνου και την εφαρμογή μέτρων αποφυγής ή μείωσης του κινδύνου, είναι πιθανό να τους επιβληθούν κυρώσεις.

Τα εν λόγω νομοθετικά σχέδια της ΕΕ ενσωματώνονται στην "Πράσινη Συμφωνία" της Επιτροπής της ΕΕ που παρουσιάστηκε τον Δεκέμβριο του 2019, η οποία έχει ως στόχο να κάνει την Ευρώπη να αναπτυχθεί με κλιματικά ουδέτερο τρόπο. Αυτό απαιτεί μετασχηματισμό της οικονομίας και των αλυσίδων εφοδιασμού, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης βιώσιμης χρηματοδότησης [14].

Βιώσιμη χρηματοδότηση

Ο μετασχηματισμός της χρηματοδότησης σημαίνει ότι η ΕΕ θα ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να εστιάζουν σε μακροπρόθεσμους στόχους και στις προκλήσεις και ευκαιρίες που συνδέονται με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτό συνεπάγεται ότι οι κλιματικοί και περιβαλλοντικοί κίνδυνοι πρέπει να τύχουν πλήρους διαχείρισης και να ενσωματωθούν στις επιχειρηματικές εκτιμήσεις, με τη δέουσα προσοχή στους κοινωνικούς κινδύνους, όπως οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις διασυνοριακές αλυσίδες εφοδιασμού [15].

Ως πρώτο βήμα σε αυτή την πορεία, η ΕΕ εισήγαγε ένα σύστημα ταξινόμησης για τις βιώσιμες και φιλικές προς το κλίμα επενδύσεις - την "ταξινόμηση" [16]. Στο μέλλον, τα ευνοϊκά επιτόκια των δανείων για επενδύσεις θα εξαρτώνται επίσης από τον βαθμό στον οποίο οι επενδύσεις, άμεσα ή έμμεσα, δεν έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στους ανθρώπους, το κλίμα και το περιβάλλον.

Διευρύνεται ο κατάλογος των υποχρεώσεων

Οι εταιρείες πρέπει επομένως να είναι προετοιμασμένες να υποβάλλουν εκθέσεις πιο ολοκληρωμένες από ό,τι στο παρελθόν σχετικά με τις επιπτώσεις και τους κινδύνους των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων, των επιχειρηματικών τους σχέσεων και των προϊόντων και υπηρεσιών τους [17], και να τους επιβάλλονται κυρώσεις για τη μη συμμόρφωση με τις σχετικές υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας. Είτε αυτές οι νομικές υποχρεώσεις θα τους επηρεάζουν άμεσα είτε οι υποχρεώσεις αυτές θα μετακυλίονται όλο και περισσότερο σε αυτούς από τους επιχειρηματικούς τους εταίρους.

Συνεπώς, οι εταιρείες θα πρέπει να αρχίσουν από τώρα να εξετάζουν ολόκληρη την αλυσίδα αξίας τους για κινδύνους βιωσιμότητας, να τους αποφεύγουν ή τουλάχιστον να τους μειώνουν σημαντικά (μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα), προκειμένου να παραμείνουν ελκυστικοί επιχειρηματικοί εταίροι ή να μην υποστούν δυσμενείς επιπτώσεις σε μελλοντικές χρηματοδοτήσεις.

Τα συστήματα διαχείρισης χρησιμεύουν ως προστατευτικά κιγκλιδώματα

Η σύσταση για εστίαση στους κινδύνους βιωσιμότητας εγείρει τώρα το ενδιαφέρον ερώτημα σε ποιο βαθμό τα υφιστάμενα συστήματα διαχείρισης είναι κατάλληλα για την υποστήριξη των επιχειρήσεων σε τέτοιου είδους αναλύσεις κινδύνων και ποια σημεία επαφής μπορεί να υπάρχουν, για παράδειγμα, στα πρότυπα ISO 9001, ISO 14001 ή ISO 45001.

Η βασική δομή του ISO (High-Level-Structure, HLS), η οποία εισήχθη πριν από χρόνια, έχει αποδειχθεί χρήσιμη από την άποψη αυτή. Είχε ως αποτέλεσμα όλα τα πρότυπα συστημάτων διαχείρισης να έχουν παρόμοια δομή, να θέτουν σε μεγάλο βαθμό πανομοιότυπες απαιτήσεις σε σχέση με την αντίστοιχη θεματική περιοχή και να χρησιμοποιούν εναρμονισμένη ορολογία.

Εμπλοκή των ενδιαφερομένων μερών

Συγκεκριμένα, οι συσχετισμοί μεταξύ της ΕΚΕ και των θεμάτων "πλαίσιο του οργανισμού και ενδιαφερόμενα μέρη", "(ποιοτική/περιβαλλοντική) πολιτική" και "κίνδυνοι και ευκαιρίες σε σχέση με τις δεσμευτικές δεσμεύσεις" θα εξεταστούν παρακάτω.

Με τη (σχεδιαζόμενη) εισαγωγή εκτεταμένων απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων και ενός νόμου για την αλυσίδα εφοδιασμού που θα επηρεάσει εντυπωσιακά την εσωτερική σχέση μεταξύ ενός οργανισμού και των προμηθευτών του, επέρχονται αλλαγές στα "εξωτερικά θέματα" και στο "πλαίσιο" στο οποίο δραστηριοποιείται μια επιχείρηση (βλ. ISO 9001, κεφ. 4.1). Εξίσου επηρεάζονται οι απαιτήσεις και οι προσδοκίες των ενδιαφερόμενων μερών (βλ. ISO 9001, κεφ. 4.2), οι οποίες καθίστανται "σχετικές" και, συνεπώς, υποχρεωτικές/δεσμευτικές απλώς και μόνο επειδή οι νομικές και κανονιστικές απαιτήσεις διατυπώνονται με τις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων και το νόμο για την εφοδιαστική αλυσίδα.

Διαμόρφωση πολιτικής ποιότητας και περιβαλλοντικής πολιτικής

Άμεσες, παράγωγες αναφορές προκύπτουν και κατά τον καθορισμό της πολιτικής της επιχείρησης. Για παράδειγμα, η πολιτική ποιότητας ή/και η περιβαλλοντική πολιτική πρέπει να περιλαμβάνει "δέσμευση για την τήρηση των εφαρμοστέων απαιτήσεων" (ISO 9001, κεφ. 5.2.1γ). Μια ευρωπαϊκή οδηγία ή ένας νόμος είναι αναμφίβολα μια τέτοια εφαρμοστέα απαίτηση. Επιπλέον, τα πρότυπα συστημάτων διαχείρισης απαιτούν η "πολιτική (του οργανισμού) να είναι κατάλληλη για (...) το πλαίσιο".

Έτσι, όταν το πλαίσιο αλλάζει και οι προσδοκίες των καταναλωτών, των χρηματοπιστωτικών οργανισμών και των νομοθετών τροποποιούν άμεσα ή έμμεσα τις απαιτήσεις για τη στρατηγική, τα προϊόντα, τις υπηρεσίες, τις διαδικασίες και τις αλυσίδες εφοδιασμού ενός οργανισμού, αυτό μπορεί - και μάλιστα πρέπει - να αντικατοπτρίζεται σε μια αλλαγμένη, προσαρμοσμένη εταιρική πολιτική.

Όσον αφορά το θέμα "Κίνδυνοι και ευκαιρίες" (ISO 9001, κεφ. 6.1.1), γίνονται εμφανείς τρεις πτυχές και ερωτήματα τα οποία οι εταιρείες θα πρέπει να είναι σε θέση να αναλύσουν και να απαντήσουν οι ίδιες:

  • Ποιες ανεπιθύμητες επιπτώσεις θα είχε για την εταιρεία εάν συμμορφωνόταν μόνο ανεπαρκώς με μια πιθανή υποχρέωση υποβολής εκθέσεων ή εάν δεν μπορούσε να αποδειχθεί η κατάλληλη εξέταση της συμμόρφωσης με τα ανθρώπινα δικαιώματα ή/και η αποφυγή περιβαλλοντικά σημαντικών ζημιών στις αλυσίδες εφοδιασμού;
  • Ποιες ευκαιρίες και δυνατότητες θα προέκυπταν από μια συνεπή δέσμευση και ενεργό τοποθέτηση της εταιρείας όσον αφορά την ΕΚΕ, π.χ. όσον αφορά την εικόνα, την τοποθέτηση του εμπορικού σήματος, τα μερίδια αγοράς, την ανάπτυξη νέων ομάδων-στόχων, τις πωλήσεις και τα κέρδη;
  • Λαμβάνει η εταιρεία υπόψη τις απαιτήσεις που θα μπορούσαν να προκύψουν από την οδηγία για την ΕΚΕ και τον νόμο για την αλυσίδα εφοδιασμού στο πλαίσιο των διαδικασιών διαχείρισης των προμηθευτών και των προμηθειών της; Και ποιες πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των συμβατικών συμφωνιών, παρέχονται στους "εξωτερικούς προμηθευτές" (ISO 9001, κεφ. 8.4.3);

Αυτό καθιστά σχεδόν επιτακτική την ανάγκη να ενσωματωθούν τα θέματα αυτά στους εσωτερικούς και εξωτερικούς ελέγχους το συντομότερο δυνατό και να προκύψουν προσαρμογές στις σχετικές εταιρικές διαδικασίες από τα αποτελέσματα που θα προκύψουν.

Συγγραφείς

ΟMichael Wiedmann είναι δικηγόρος συμμόρφωσης στο γραφείο της Norton Rose Fulbright στη Φρανκφούρτη. Στο Γερμανικό Ινστιτούτο Συμμόρφωσης e.V. (DICO) συμμετέχει επίσης ως συμπρόεδρος της ομάδας εργασίας ΕΚΕ/ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ο Frank Graichen ήταν επικεφαλής του τμήματος Auditor Management & Competence της DQS GmbH, είναι ελεγκτής για το ISO 9001 και εισηγητής σε θέματα ελέγχου στη Γερμανική Εταιρεία Ποιότητας (DGQ), Φρανκφούρτη/Μάιν.

Έχετε ερωτήσεις;

Ανυπομονούμε να μιλήσουμε μαζί σας!

Πηγές

1 Δέκα αρχές του Παγκόσμιου Συμφώνου: https://www.globalcompact.de/ de/ueber-uns/deutsches-netzwerk.php.
2 Λεπτομέρειες για το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων: https://www.ohchr.org/EN/HRBodies/HRC/Pages/Home.aspx.
3 Κατευθυντήριες αρχές για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα: https://www.globalcompact.de. Σύντομος σύνδεσμος απευθείας στο PDF: https://bit.ly/3ko346H
4 California Transparency in Supply Chains Act of 2010: https://oag.ca.gov.
5 Νόμος περί σύγχρονης δουλείας του 2015: http://www.legislation.gov.uk.
6 Ομάδα εργασίας του ΟΗΕ για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα
7 Επιτροπή της ΕΕ, Στρατηγική της ΕΕ για την ΕΚΕ 2011 - 2014, σ. 1, https://www.europarl.europa.eu. Σύντομος σύνδεσμος απευθείας στο PDF: https://bit.ly/2FJVi86
8 Γερμανικό ΕΣΔ: https://www.csr-in-deutschland.de/DE/Wirtschaft-Menschenrechte/wirtschaft-menschenrechte.html
9 Κατάλογος της Ύπατης Αρμοστείας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα: https://www.ohchr.org/EN/Issues/Business/Pages/NationalActionPlans.aspx.
10 LOI n° 2017-399 du 27 mars 2017 relative au devoir de vigilance des sociétés mères et des entreprises donneuses d'ordre: https://www.legifrance.gouv.fr.
11 Wet van 24 october 2019 houdende de invoering van een zorgplicht ter voorkoming van de levering van goederen en diensten die met behulp van kinderarbeid tot stand zijn gekomen (Wet zorgplicht kinderarbeid): https://zoek.officielebekendmakingen.nl.
12 Οδηγία 2014/95/ΕΕ: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/DE/TXT/PDF/?uri=CELEX:32014L0095&from=EN
13 Ομάδα εργασίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την υπεύθυνη επιχειρηματική συμπεριφορά, διαδικτυακό σεμινάριο της 29.04.2020.
14 Μια ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία: https: //ec.europa.eu/info/
15 Διαβούλευση της ΕΕ για τη βιώσιμη χρηματοδότηση (το ερώτημα έτρεξε έως τις 15.07.2020): https://ec.europa.eu/info/consultations/finance-2020-sustainable-finance-strategy_en
16 Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την "ταξινομία" και τα αποτελέσματα της τεχνικής ομάδας εργασίας για τη βιώσιμη χρηματοδότηση: https://ec.europa.eu/info/publications/sustainable-finance-technicalexpert-group_de
17 Σύσταση του συμβουλευτικού συμβουλίου για τη βιώσιμη χρηματοδότηση της γερμανικής ομοσπονδιακής κυβέρνησης, Ενδιάμεση έκθεση - Η σημασία της βιώσιμης χρηματοδότησης για τον μεγάλο μετασχηματισμό της 5.03.2020: https://sustainable-finance-beirat.de/en/publications/

Σημείωση

Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο τεύχος 09/2020 του γερμανικού εμπορικού περιοδικού "QZ Qualität und Zuverlässigkeit". Δημοσιεύεται εδώ με την ευγενική άδεια του εκδότη.

Συγγραφέας
Michael Wiedmann

Από τον Ιούνιο του 2017 έως τον Δεκέμβριο του 2020, ο Michael Wiedmann ήταν δικηγόρος συμμόρφωσης στο γραφείο της Norton Rose Fulbright στη Φρανκφούρτη. Πριν από αυτό, κατείχε επί δύο δεκαετίες ένα ευρύ φάσμα διοικητικών θέσεων στον όμιλο METRO Group- μεταξύ άλλων, Chief Compliance Officer, Senior Vice President Public Affairs, Head of Corporate Development/ General Manager, General Counsel και Company Secretary. Διαθέτει εκτεταμένη εμπειρία σε θέματα συμμόρφωσης, διακυβέρνησης και εταιρικών θεμάτων, την οποία αξιοποιεί στη συμβουλευτική υποστήριξη των πελατών του, ιδίως στην ανάπτυξη και το σχεδιασμό συστημάτων διαχείρισης της συμμόρφωσης. Εκτός από τη συμμετοχή του στο Γερμανικό Ινστιτούτο Συμμόρφωσης e.V. (DICO) ως συμπρόεδρος της ομάδας εργασίας ΕΚΕ/Ανθρώπινα Δικαιώματα, ο Michael Wiedmann δημοσιεύει τακτικά σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και καταγγελιών. Επιπλέον, είναι μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της γερμανικής Wettbewerbsszentrale στο Bad Homburg, η οποία καταπολεμά τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.

Loading...